ناوشكن های كلاس KIDD (کوروش)

در ابتدا برای جلوگیری از هرگونه ابهام در این مقاله Destroyer را به رزمناو و Cruiser را به ناوشکن ترجمه نموده ایم.

رزمناوهای کلاس KIDD يكی از قویترین ناوشکن های زمان خود به حساب می آمد طراحی اولیه این رزمناوها به سفارش نیروی دریایی ایران که در آن زمان رابطه نزدیکی با ایالات متحده داشت انجام شد و از ابتدا طرح آن بر اساس نوع شفارش ایران و اعلام نیازهای آن شکل گرفت. در واقع این رزمناوها ترکیبی بود از قابلیت های رزمی ناوشکن های هسته ای کلاس VIRGINIA و سیستم ضد زیردریایی رزمناوهای کلاس SPRUANCE در آمد با این تفاوت که در زیر ظاهر ساده خود هیولایی مخفی می نمود.

ادامه نوشته

كيلو: شكارچی خاموش

زیردریایی های کلاس کیلوی (Kilo) نيروی دریایی روسیه در ابتدای دهه 1980 میلادی وارد خدمت شدند. این زیردریایی ها توسط دفتر طراحی دریایی رابین در شهر سن پترزبورگ طراحی شده است. دو مدل از این زیردریایی ساخته شده. یکی تایپ 877 ائی کی ام و دیگری که جدیدتر است تایپ 636 ائی کی ام که در اختیار نیروی دریایی قهرمان ارتش جمهوری اسلامی ایران نیزقرار دارد می پردازیم. این زیردیایی ها در کارخانه کشتی سازی نیروی دریایی روسیه در سن پترزبورگ ساخته شده اند. 24 زیردریایی کلاس کیلو در خدمت نیروی دریایی روسیه هستند. بیشتر این زیردریایی ها مدل طراحی قدیمی هستند. این زیردریایی ها به ایران و چین و هند و لهستان و رومانی و الجزایر نیز صادر شده است. چین دارای دو فروند و ایران سه فروند و هند نیز دارای ده فروند زیردریایی تایپ 877 ائی کی ام هستند. زیردریایی های تایپ 877 ائی کی ام برای جنگ ضدزیردریایی و ضدواحدهای سطحی طراحی شده است.

ادامه نوشته

موشک زمین به هوای SA-1 Guild

استفاده از راکت در نبرد تاریخچه طولانی دارد که به زمان نبرد چینی ها با مغول برمی گردد اما از این پس شما را به نوع مخصوصی از موشک آشنا می کنیم که هدف از ساخت آن هدف قراردادن هواپیما یا هر شئی پرنده دیگر از قبیل هلی کوپتر  موشک و ... می باشد البته در انواع اولیه که به زمان آلمان نازی برمی گردد طراحی به منظور هدف قراردادن بمب افکن های بلندپرواز بود. در ابتدا به دلیل گروهی پرواز کردن بمب افکن ها ایده برنلیک تعداد بسیاری موشک در یک ناحیه از آسمان که در مسیر حرکت بمب افکن ها بود شلیک شود که هرگز اجرا نشد هرچند که از راکتهای کوچک در جنگنده ها برای شلیک به سمت گروه پروازی بمب افکن ها استفاده شد در اواخر جنگ جهانی دوم آلمانها طراحی نوع هدایت با امواج رادیویی را برای موشک زمین به هوای خود پیش گرفتند اما مانند بسیاری از طرحهای پیشرفته دیگر خود پایان جنگ امکان تکمیل این طرحهای نوین را به آنها نداد و تنها راهگشای روسها و آمریکایی ها بود.

ادامه نوشته

FLAK 40 سنگین ترین توپ ضدهوایی جنگ دوم جهانی

ایده ساخت یک توپ ضدهوایی سنگین 128 میلیمتری در آلمان برای اولین بار در سال 1936 توسط شرکت رایمنتال مطرح شد. در آن سال رایمنتال به دنبال بررسی و تولید طرحی مشهور به گرت 40 بود. البته این پروژه برای رایمنتال از الویت بالایی برخوردار نبود و به همین علت مراحل کار پیشرفتی کند و آرام داشت اما عاقبت در سال 1940 اولین نمونه گرت 40 به آماده شد. در ابتدا قرار بود که از گرت 40 به عنوان یک توپ صحرایی استفاده شود اما سران ارتش با دیدن جثه عظیم این توپ از این قصد منصرف شده و تصمیم براین شد که این توپ فقط برای اموری که نیاز به سرعت جابجایی بالایی ندارد  مورد استفاده قرار گیرد. این توپ 128 میلیمتری با نام FLAK 40 به عنوان یک توپ ضد هوایی سنگین در خط تولید قرار گرفت.

ادامه نوشته

بررسی توان نظامی ارتش های همسایه ایران

بخش اول پاکستان (1)

پاکستان همسایه شرقی کشور عزیز ما ایران ارای هفتمین ارتش بزرگ دنیا است که دارای سه فرماندهی نیروی دریایی، هوایی و زمینی می باشد ( البته گارد ساحلی نیز خود یک نیروی جدا محسوب می شود که ما در این مقاله به آن نمی پردازیم). ارتش پاکستان بعد از استقلال و جدایی از هند در سال 1947 تشکیل و امروزه دارای 1969055 نفر پرسنل (سال 2005) می باشد.نیروهای این ارتش از بین تمامی اقشار جامعه پذیرفته می شوند و افسران در آموزشگاه های خواص و درجه داران در دانشکده که دارای ازمون مخصوص خود است به ارتش می پیوندند. ارتش پاکستان که تاکنون سه جنگ بزرگ را با هند تجربه کرده است دارایتجربه های عملیاتی گران قدری است و به صورت فعال نه تنها در چارچوب مرزهای فیزیکی پاکستان بلکه به عنوان نیروی پاسدار صلح سازمان ملل نیز فعالیت می کند.

ادامه نوشته

تانک رزمی عقاب سیاه

احتمالا تانک عقاب سیاه نمونه آزمایشی تانک رزمی T-94 است. این تانک نخستین بار در سال 1997 میلادی در مایشگاه بین المللی دفاعی امسک دیده شد. تانک در حالی در معرض نمایش قرار گرفت که با تماشاگران و ناظران حدود پانصد متر فاصله داشت. حین نمایش تانک برجک، توپ اصلی و سیستم های جنگ افزاری آن کاملا پوشیده شده بود تا تحلیلگران نتوانند سیستمهای آن را تجزیه و تحلیل کنند. مقامات عالیرتبه وزارت دفاع روسیه و روسای کاخانجات ماشین سازی امسک نیز حاضر نشدند تا به سئوالات مربوط به تانک پاسخ دهند یا خصوصیات آنرا تشریح کنند.

بعلت فقدان منابع اطلاعاتی مناسب و قابل اطمینان، ویژگیها و خصوصیات تانک در پرده ای از ابهام قرار دارد و شایعات فراوانی در مورد این تانک به گوش می رسد. در حالیکه برخی از کارشناسان امور دفاعی معتقدند که این تانک برای فروش به کشورهای دیگر ساخته شده است و در اصل یک مدل صادراتی است، گروهی دیگر معتقدند که این تانک برای استفاده در ارتش روسیه ساخته شده است و همانند سری تانکهای T-64 و T-80U به دیگر کشورها فروخته نخواهد شد. برخی شایعات موید این نکته است که این پروژه ممکن است طرحی مشترک بین کره جنوبی و روسیه باشد البته هیچکدام از مقامات دفاعی روسیه و کره جنوبی این مطلب را تایید نکرده اند. لازم به ذکر است که کره جنوبی جر معدود مشتریان تانک T-80 روسیه بوده و احتمال دارد که نسبت به تولید یک تانک رزمی مشترک با روسها ابراز تمایل کرده باشد.

ادامه نوشته

Q-5 Fantan جنگنده تهاجمی

مقدمه

در سالهای اخیر چین پیشرفت های گسترده ای در صنایع نظامی داشته و یکی از مهم ترین زمینه های این گسترش را می توان در تسلیحات هوایی مشاهده نمود در حال حاضر هر چند تسلیحات هوایی ساخت چین از نظر کیفیت و کارایی نسبت به تسلیحات هوایی سات روسیه و غرب به عنوان محصولات درجه دو شناخته می شوند ولی نمی توان از نقش گسترده این کشور در بازار تجهیزات نظامی چشم پوشی کرد. چین از مدت ها پیش بر اساس قانونی نانوشته نیروی هوایی خود را تنها با جنگنده ها و هواپیماهای ساخت خود تجهیز می نموده البته هرچند در بیشتر این موارد این جنگنده ها ورژن تغییر یافته نسخه تحت امتیاز جنگنده های روسی هستند ولی باز در نوع خود پیشرفت قابل توجهی برای این کشور به همراه داشته. در حال حاضر ستون فقرات هجومی نیروی هوایی جمهوری خلق چین را جنگنده های قدیمی Q-5 (نام ناتو Fantan) تشکیل می دهد این جنگنده در واقع مدل تغییر یافته جنکنده های بسیار قدیمی Mig-19 روسی است که تحت امتیاز در چین تولید گردیده.

ادامه نوشته

موشک کوتاه برد زمین به زمین MGM-140

مقدمه

MGM-140 که به نام موش تاکتیکی نیروی زمینی نیز شناخته می شود-موشک بالستیک کوتاه بردی است که در دهه 80 قرن گذشته توسط شرکت لورال ویت سیستم ساخته شد. ساخت این موشک در سال 1982 و به منظور ساختن جایگزینی برای موشک لانس نیروی زمینی آمریکا آغاز شد. اولین پرتاب آزمایشی آن در آوریل 1988 انجام شد و در دسامبر همان سال تولید آن آغاز گشت. در ژانویه 1991 MGM-140 رسما عملیاتی شد و ارتش آمریکا آن را جایگزین موشکهای لانس موجود در زرادخانه خود کرد. در سال 1996 شرکت لورال توسط لاکهید مارتین غول هواپیماسازی آمریکا خریده شد و تولید آن توسط لاکهید مارتین ادامه یافت.

ادامه نوشته

سیستم دفاع موشکی PATRIOT

مقدمه

Patriot یک سیستم دفاع هوایی موشکی هدایت شونده است که توانایی مقابله با موشکهای بالستیک تاکتیکی، موشکهای کروز و هواپیماهای پیشرفته (به طور پایه پرنده های هوا-تنفس) را در تمامی شرایط آب و هوایی و در هر ارتفاعی را داراست.ویژگی کلیدی Patriot رادار مرکب چندکاره، هدایت تعقیب از طریق موشک و نرم افزار مدرن و همچنین عملکرد خودکار گسترده است. Patriot یا (MIM-140) توسط کمپانی ریتئون در ماساچوست و شعبه موشکها و کنترل آتش کمپانی لاکهید مارتین در فلوریدا ساخته شده است. علاوه بر ایالات متحده، کشورهای آلمان، یونان، رژیم اشغالگر قدس، ژاپن، کویت، هلند، عربستان سعودی و تایوان نیز مجهز به این موشک هستند و مصر نیز به تازگی صاحب این سیستم دفاع موشکی توانمند شده است. سیستم دفاع موشکی Patriot به طور گسترده ای در علیات اخیر تهاجم به عراق شرکت داشته و با استقرار در کویت موفق به از بین بردن تعدادی از موشکهای .عراقی شلیک شده به کویت شد. شایان توجه است در عملیات مذکور از نسل جدید این سیستم یعنی PAC-3 و موشکهای با هدایت پیشرفته تر استفاده شده بود. در ادامه با عملکرد و انواع موشک Patriot آشنا می شوید

 

ادامه نوشته

آشنایی با اسلحه آزمایشی تهاجمی سبک وزن XM8

 

تفنگ تهاجمی سبک وزن آزمایشی XM8 (M8 بعد از به خدمت گیری رسمی در آینده نزدیک) به احتمال زیاد از اواخر سال جاری میلادی جایگزین سلاح های M16 و M4 کالیبر 5.56mmx45 نیروهای نظامی ایالات متحده خواهد شد. طراحی و ساخت این اسلحه پیشرفته به اکتبر سال 2002 باز می گردد. شرک آلیانت تک سیستمز با دریافت پنج میلیون دلار بودجه از بخش مهندسی و تحقیقات تسلیحات ارتش ایالات متحده شروع به کار در این زمینه کرد که در نهایت این شرکت از کمپانی معظم هلکر و کوخ آلمان جهت هرچه سریعتر به انجام رسیده پروژه و با توجه دانش فنی و تجربه بی نظیر این کمپانی دعوت به همکاری کرد.

مکانیزم XM8 بر پایه مدول انرژی جنبشی جنبشی تفنگ پیشرفته XM29 (سابقا OICW) که فعلا در حال توسعه و آزمایش است، طراحی و ساخته شده که آن نیز برگرفته از مکانیزم سلاح G36 کمپانی هکلر و کوخ است. با توجه به اینکه مدول انرژی جنبشی XM29 و تفنگ XM8 هر دو از مهمات کالیبر 5.56 mm استفاده می کنند یکسانی قطعات و یکپارچگی سیستم ها از افزایش هزینه ها جلوگیری کرده و موجب خواهد شد که قطعات به طور گسترده در دسترس باشند. XM8 قدرت تخریب و کشندگی برابر با سلاحهای M16 و M4 را دارا بوده در حالی که حدود بیست درصد وزن سلاح های نام برده شده را دارد. XM8 وزن بار حمل شونده توسط سرباز مدرن قرن بیست ویکم را کاهش و درت مانور و تحرک وی را افزایش می دهد.

ادامه نوشته

برادلی نفربر زرهی 5/1 میلیون دلاری

نیروهای نظامی می توانند قبل و بعد از هر نبرد نفربر زرهی برادلی (Bradley) جهت دیده بانی، و اکتشاف و همچنین انتقال سربازان به خط مقدم جبهه استفاده کنند.

 برادلی یک وسیله آبی-خاکی با 500 اسب بخار قدرت است و به اندازه کافی جنگ افزار دارد تا بتواند تانک های دشمن را نابود و از درون خود محافظت کند.این نفربر زرهی جهت جایگزینی سزی نفربرهای M113 ساخته شده و از سال 1981 آماده خدمت شده است. دو گونه اصلی برادلی M2 و M3 هستند. هدف اولیه استفاده از M2، امور ترابری است و M3 نیز جهت جنگ با تانکهای دشمن و انجام عملیات شناسایی و طراحی شده است. تا کنون 7122 دستگاه برادلی ساخته شده که از این تعداد 6722 دستگاه در اختیار نیروی زمینی ایالات متحده و 400 دستگاه نیز به عربستان سعودی فروخته شده است.

ادامه نوشته

رافال جنگنده ای برای آینده

مقدمه

می توان به جرات اظهار کرد که دیگر همانند گذشته، توانایی ساخت هواپیماهای جنگنده تنها تحت سلطه کشور به خصوصی مانند ایالات متحده نیست و کسورهای دیگر نیز امروزه همگام لا صنعت روز هوانوردی،با جدیت مشغول به طراحی و تولید هواپیماهای جنگنده بومی هستند. اما در این میان دو کشور اروپایی، یعنی فرانسه و انگلیس و تا حدودی نیز آلمان، گوی سبقت را از دیگران ربوده و به سرعت در حال تولید جنگنده هایی هستند که به خوبی از پس حریفان امریکایی خود برآمده و آنان را از میدان نبرد، به در می کنند. کشور فرانسه، با سابقه زیاد در طراحی و ساخت هواپیماهای مسافربری و نظامی، هم اکنون در حال طراحی مدلهای جدیدی از هواپیماهای جنگنده بوده که نمونه شاخص آن جنگنده رافال Rafale با کد M09 است در ادامه به بررسی این هواپیما می پردازیم.

این جنگنده که در حقیقت همان ادامه دهنده راه اسلاف خود یعنی جنگنده های مشهور میراژ، جگوار، سوپراتاندارد و ...است، به منظور جایگزینی جنگنده های قدیمی، که می توان تا حدودی ان را جنگنده ای جوان و جدید نامید، در سال 2001 و در عملیات جنگ افغانستان عملکرد و برتری آشکار خود را بر شناخته ترین هواپیماهای ناو نشین، یعنی F-18 Hornet و F-14 Tamcat به جهانیان ثابت نمود. رافال هواپیمایی دو موتوره با قابلیت حمل بازه گسترده ای از تسلیحات هوابه هوا هوا به زمین بوده که در عین حال، هواپیمایی بی نهایت تغییر پذیر است و به سرعت می تواند نقش خود را از برتری هوایی به شناسایی تغییر دهد.در کاکپیت این جنگندهاز سیستم های ایونیک یا سیستم های الکترونیکی بسیار پیشرفته ای بهره برداری شده است؛ مانند سیستم HUD هولوگرافیک با زاویه دید بالا ساخت شرکت تالس ایونیک که اطلاعات ماموریت به وفور در جلوی دید خلبان حاضر می کند، دوربین های CCD و همچنین صفحه نمایشهای لمسی در طرفین خلبان که اطلاعات تاکتیکی موقعیت حاضر را ارائه کرده و به او امکان تصمیم گیری به موقع را میدهد.

در مورد تسلیحات این جنگنده باید اظهار نمود که این هواپیما قادر به حمل بیش از 9هزار کیلوگرم جنگ افزار هوابه هوا یا هوابه رمین از انواع مختلفی چون میکا، مازیک، سایدوایندر، آپاچی، اگزوست، ماوریک، هارپون و بمب های هدایت لیزری GBU-12 بسته به نوع ماموریت است. چنانکه پیش بینی نیز می شود، قرار بر این است که این جنگنده مدرن از سال 2006 به بمب های فوق دقیق لیزری یا GPS ماهواره ای ساژم AASM نیز برای منهدم ساختن هدف های دشوار زمینی مجهز گردد. این جنگنده، همچنین از دو توپ مسلسل با قدرت آتش 2500 گلوله در دقیقه ساخت GIAT نیز برای نبردهای هوایی نزدیک بهره می جوید.

 

این جنگنده از نظر جنگ الکترونیک نیز برتری خود را حفظ کرده است؛ چه، با در اختیار داشتن سیستم های هشدار تهاجم، گیرنده و آشکارساز لیزری و سیستم های مغشوش کننده رادار دشمن از توانایی قابل قبولی برخوردار است. با مجهز شدن این هواپیما به سیستم راداری RBE2، این جنگنده از قابلیت هایی چون نگاه به پایین و شلیک به پایین نیز بهره مند شده قابلیت ردیابی همزمان 8 هدف و شناسایی تهدیدات هوایی به نحو احسن را نیز داراست. طول الهای دلتا شکل این جنگنده حدود 11 متر و طول خود هواپیما در حدود 10 متر است و در عین حال، از مساحت بالی به میزان 45 متر مربه بهره می برد. این جنگنده مدرن از دو موتور M88-2 ساخت سنکما، برای فراهم آوردن نیروی پیشران استاتیکی معادل 75 کیلونیوتن را با پس سوز فراهم می آورند که در اصل ورودی های این موتورها، در زیر سکان افقی هواپیما واقع شده است! ابته، تعجب نکنید.

 واقع شدن ورودی هوا زیر سکان افقی، به این دلیل است که این هواپیما از نوع کانارد می باشد، یعنی سکان افقی آن که غلتش حول محور عرضی را کنترل می کند، به صورت دو بالچه در جلو واقع شده است و در عوض، در قسمت انتهای هواپیما هیچ گونه سطح کنترلی مشاهده نشده و بال ها تا انتهای خروجی های موتور امتداد یافته اند. موتورهای قدرتمند این جنگنده، رسیدن آن را به سرعتی معادل 1.8 ماخ و داشتن سقف پروازی برابر با 55 هزار پا را امکان پذیز ساخته اند که توانایی های بهینه برای جنگنده ای در این کلاس محسوب می شود. ناگفته نماند که این جنگنده در انواع گوناگونی برای ماموریت های متفاوت عرضه می گردد. این مدل هاعبارتند از: مدل B این جنگنده در اصل برای استفاده نیروی هوایی طراحی گشته و هواپیمایی دو نفره شامل سر خلبان و افسر تسلیحات نظامی است. مدل C نیز مانند مدل قبل برای نیروی هوایی تولید شده و در چندی از موارد بهبود یافتگی هایی نیز نسبت به مدل قبلی مشاهده می شود.

 مدل M جنگنده تک نفره ومدل ناونشین رافال محسوب می شود که به منظور انجام ماموریت های حفاظتی از ناوهای هواپیمابر تولید گشته است. قابل توجه است که بازهم کارخانه سازنده این جنگنده، یعنی شرکت داساست، سنت شکنی نکرده و هواپیمای رافال را نیز هواپیمایی با بال هایی دلتا شکل طراحی نموده است، یعنی همان سنتی که در هواپیماهای پیشین فرانسوی مانند میراژ4000 رعایت شده است.جنگنده رافال اولین هواپیمای نظامی جهان است که به منظور انجام ماموریت های هوابه هوا و هوابه زمین به طور همزمان طراحی شده است.

به علاوه،توانایی این هواپیما برای انجام عملیات در حالت های ماورای دید بصری(BVR) و ارتفاع بسیار پایین نسبت به سطح زمین، امکانات گسترده ای را به آن،برای جنگنده ای چند ماموریته بودن و قابلیت بقای فراوان در مقابل دشمن را داده است، و به هر سخن،این هواپیما،قادر است که نیاز نه تنها نیروی هوایی فرانسه، بلکه کشورهای زیادی در جهان را که بعدها سفارش دهندگان این هواپیما خواهند بود، به سهولت و با شایستگی هر چه تمام تر مرتفع نماید.

 

منبع ماهنامه نوآور ش12 ص92

جنگنده بمب افکن سوخوی Su-34 فول بک

مقدمه

جنگنده بمب افکن سوخوی Su-34 توسط دفتر طراحی و ساخته شده ست و نخستین پرواز در سیزدهم آوریل 1990 انجام گردید و پس از طی مراحل تکمیلی نهایتا در ژانویه سال 2007 این جنگنده به طور رسمی وارد خط تولید شد. با توجه به اینکه Su-34 برای براورده سازی درخواست نیروی هوایی روسیه به یک جایگزین جدید برای جنگنده بمب افکن Su-24 در دست طراحی و تکمیل قرار گرفت، وبه دنبال عقد قراردادی بین سوخو و این نیرو جهت فروش Su-34،تولید انبوه این جنگنده برای نیروی هوایی روسیه در 9 ژانویه 2008 به طور رسمی آغاز شد. این نیرو قصد دارد 24فروند از این جنگنده را تا سال 2010 و حداکثر تا 70 فروند دیگر تا سال 2015 جایگزین جنگنده بمب افکن های Su-24 نماید که این تعداد تا سال 2020 به 300 فروند افزایش خواهد یافت.

جنگنده Su-34 که بر پایه جنگنده موفق Su-27 طراحی شده است، به منظور انهدام اهداف سطحی (زمینی) از قبیل اهداف کوچک و متحرک و همچنین انجام عملیات در عمق خاک دشمن طراحی و ساخته شده است و درشرایط پروازی با دید (VFR) و بدون دید (IFR) قابلیت انجام ماموریت های محوله را دارد.

یکی از ویزگیهای بارز جنگنده مزکور،شکل پیکربندی ان است که از نوع بال بالا می باشد.کارشناسان معتقدند که در طراحی و ساخت جنگنده بمب افکن Su-34، حداکثر استفاده از طرح و شکل کلی ساختمان سازه بال و بدنه و حتی تجهیزات اصلی Su-27 انجام شده است. اگر بخواهیم تفاوت های عمده دو جنگنده رانسبت به هم بیان کنیم می توان به موارد زیر اشاره نمود: نصب پیشبال ها در دماغه جلوییجنگنده Su-34، تقسیم شدن فضای داخلی کابین به دو بخش (خلبانان این جنگنده بر خلاف Su-27 در کنار یکدیکر استقرار می یابند)، افزایش ظرفیت مخازن سوخت داخلی، ایجاد تغییر در ارابه فرود جلو و اصلی هواپیما به منظور افزایش وزن برخاست ان،نصب سامانه کنترل در دهانه های ورودی موتورها، اضافه شدن تجهیزات الکترونیک پروازی،اضافه شدن طول سازه بلند و لوله ای شکل انتهایی هواپیما به منظور کنترل و کارایی بیشتر سامانه راداری در ناحیه پشت هواپیما.

Su-34 مجهز به دو موتور توربوفن لیولکا AL-35F می باشد.بال این جنگنده از نظر طراحی سازه از نوع سگدستی (CANTILEVER) می باشد یعنی به گونه ای طراحی شده است که بدون نیاز به بند وبست و مهار کننده های خارجی،به بدنه اصلی متصل شده است. این جنگنده مجهز به دو سکان عمودی و مجموعه پیشبال، سکان افقی تمام متحرک و سامانه ارابه فرود سه چرخ می باشد. یکی از ویژگی های اساسی Su-34 از نظر ایرودینامیکی، شکل یکپارچه بال و بدنه این جنگنده است، به گونه ای که بال و بدنه به صورت مشترک، نیروی برآر را ایجاد می نمایند، مجموعه پیشبال نصب شده در جلوی بال، باعث افزایش کیفیت نیروی برآر حاصل از بال می گردد و تاثیر قابل توجهی در بهبود و حفظ تعادل و کنترل هواپیما در زوایا حمله زیاد خواهد داشت.

همانطوری که اشاره گردید، به منظور حفاظت از پیشرانه ها و جلوگیری از ورود اجسام خارجی مانند پرندگان، گرد و غبار، یخ، آب، سنگ و ...به داخل آنها، از سامانه محافظت کننده ای در دهانه ورودی موتورها استفاده شده است که این سامانه هم بر روی زمین و هم و هم در حالت پرواز از دهانه های ورودی موتورها در برابر ورود اجسام خارجی محافظت می کند.در Su-34 چهار مخزن سوخت در بدنه و دو مخزن نیز در بالها تعبیه شده است و در صورت ضرورت، این جنگنده قادر خواهد بود 3 مخزن خارجی سوخت را که هریک قادر به حمل 3000 لیتر می باشد با خود حمل نماید. Su-34 مسافت 4000 کیلومتر را بدون سوخت گیری طی می کند و در صورت در صورت سوخت گیری مجدد طی سه مرحله، مداومت پروازی این جنگنده تا 14000 کیلومتر افزایش خواهد یافت.

از جمله توانمند یهای مهم Su-34 عبارتند از هدف گیری و به کارگیری تسلیحات در شرایط پرواز با دید و بدون دید، قابلیت ردیابی اهداف در طول شبانه روز و در هر شرایط آب و هوایی، شناسایی و تعیین نوع هواپیما و موشکهای دشمن، تعیین هدف و کنترل موشکهای هوابه هوا با استفاده از سامانه هدایت موشک و به منظور انهدام هواپیماهای دشمن، مجهز بودن به سامانه پادکار الکترونیکی و استفاده از آن به منظور دفاع از خود در شرایط حمله موشکهای هوابه هوا و یا زمین به هوای دشمن، توانایی انجام پروازهای ارتفاع پایین با تکیه بر سامانه های کنترل خودکار و غیر خودکار هواپیما در طول شبانه روز و در همه شرایط آب وهوایی، توانایی ایجاد هماهنگی های لازم در پروازهای گروهی ب دیگر جنگنده های خودی، به کار گیری سامانه پادکار الکترونیکی ضد تسلیحات زمین پایه سامانه های دفاع هوایی دشمن، جنگنده رهگیرها، موشکهای زمین به هوا و هوابه هوا، برخورداری از سامانه های امنیتی به منظور حفظ پوشش لازم در بین هواپیماها از نظر ارتباطات رادیویی.

تسلیحات قابل حمل توسط Su-34 عبارتنداز: یک قبضه توپ 30 میلی متری GSH-301 با نواخت 1500 تیر در دقیقه، قابلیت حمل تسلیحات بر روی 10 نقطه تعیین شده در زیر هواپیما، موشکهای هوابه هوای برد کوتاه R-73، موشکهای هوابه هوای برد بلند RVV-AE (نام ناتو AA-12 آدر) که با نام RR-77 نیز شناخته ی شود. همچنین این جنگنده قادر به حمل بمبهای هدایت شونده و غیر هدایت شونده و راکت نیز می باشد. گفتنی است موشکهای ضدرادار و موشکهای ضد کشتی KH-41 نیز از دیگر تسلیحات Su-34 می باشد.

همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، کابین Su-34 طوری طراحی شده است که خلبانان می توانند در کنار یکدیگر استقرار یابند و به عبارتی می توان گفت طراحی کابین بزرگ بعنوان یکی از ویژگیهای خاص این جنگنده منظور شده است. بطور کلی، کارشناسان معتقدند که طراحی کابین بزرگ نشستن خلبانان در کنار یکدیگر باعث ایجاد راحتی بیشتر خدمه ها در طی عملیات پروازی می گردد و همچنین نیازی به طراحی و قرار دادن مستقل آلات دقیق پروازی برای هریک از خلبانان نمی باشد، ضمن این که برخورداری از یک کابین مشترک دارای هوای فشرده، به خدمه اجازه می دهد که در ارتفاع بیش از 10000 متری نیازی به ماسکهای اکسیژن نداشته باشند و فقط در شرایط ضروری از ماسک استفاده نمایند.

در Su-34 خلبان فرمانده در سمت چپ و کمک خلبان یا به عبارتی ناوبر یا کاربر تسلیحات در سمت راست استقرار دارد و در هریک از آنها دارای صندلی پرتاب شونده می باشند که در شرایط اضطراری و به صورت عمودی قادر به ترک هواپیما خواهند بود. نوع صندلی پرتاب شونده مورد استفاده در این جنگنده K-36DM می باشد که از قابلیت پرتاب در شرایط صفر-صفر برخوردار است.

در طراحی کابین Su-34 به منظور انجام ماموریتهای طولانی، در فضای بین دو صندلی، محلی برای استراحت خدمه در ظرگرفته شده، و در ضمن یک سرویس بهداشتی کوچک نیز در پشت صندلی خدمه جاسازی شده است.

مشخصات Su-34 :

ماموریت هواپیما: جنگنده بمب افکن تهاجمی

مرکز ساخت: دفتر طراحی سوخو روسیه

تعداد خدمه: دو نفر

طول هواپما: 23.34 متر

دهنه بال: 14.7 متر

ارتفاع: 6.09 متر

وزن هواپیما با بار: 39000 کیلوگرم

بیشینه وزن برخاست: 45100 کیلوگرم

طول باند مورد نیاز برای برخاست: 1260 متر

طول باند مورد نیاز برای نشستن با چتر ترمز: 950 متر

پیشرانه: 2 موتور توربوفن لیولکا AL-35F

بیشینه سرعت در ارتفاع 11000 متری: 1900 کیلومتر بر ساعت (1.8 ماخ)

بیشینه سرعت در ارتفاع نزدیک سطح زمین: 1400 کیلومتر بر ساعت (1.2 ماخ)

شعاع عملیاتی: 1100 کیلومتر

برد یکنواخت: 4000 کیلومتر

سقف پرواز: 15000 متر

تاریخ اولین پرواز: 13 آوریل 1990

در خدمت: نیروی هوایی روسیه

ارزش: 36 میلیون دلار

تانک پرنده

جنگنده Su-34 دارای ویژگیهای بی مانندی است، از جمله مانورپذیری و سرعت بالا، محموله سنگین قابل حمل و برد بیشتر.

کار تکمیل این جنگنده بمب افکن 36 میلیمن دلاری در میانه های دهه 1980 آغاز شد.

توانمندیها

Su-34 برای حملات تکی یا گروهی با تسلیحات دقیق به اهداف دارای پدافند سنگین طراحی شده است. 1.توانایی انجام عملیات در هرگونه شرایط آب و هوایی 2.در شب یا روز 3.در شرایط اخلال الکترونیکی و پدافند قوی.

ویژگیها

1.رایانه های پیشرفته 2.صفحات نمایش رنگی چند کاره 3.تجهیزات ناوبری GPS 4.سامانه های ارتباطی پیشرفته 5.برد رزمی زیاد 6.کابین دو سرنشینه 7.محافظت زرهی قوی(صفحات زرهی 17 میلی متری).

دورنما

نیروی هوایی روسیه در سال 2007 حدود 6 فروند خریداری می کند، از سال 2008 روند تحویل سالانه 10 فروند آغاز می شود.

کارایی

بیشینه وزن برخاست:99.210 IB

محموله: up to 17.500 ib

قف پرواز: 45890 ft

سرعت:1,180 mph (Mach 1.8)

برد:2,800 miles(no limit with mid-air refueling)

خدمه: two

                                   منبع: ماهنامه صنایع هوایی ش 213 ص 33

B-1 لنسر

 لنسر یکی از بمب افکن های استراتژیک ارتش آمریکاست. در واقع طرح این بمب افکن از دهه 60 میلادی به عنوان یک مافوق صوت با برد بلند و توان حمل مهمات بالا در نیروی هوایی ایالات متحده مطرح شد. نمونه های اولیه این بمب افکن مادون صوت بود ولی با ایجاد تغییرات اساسی در ساختار آن تبدیل به یک بمب افکن مافوق صوت شد که با هر ماموریتی سازگار است و قادر است بدون نیاز به سوختگیری از پایگاه بلند شده و پس از نابودی هدف به سمت پایگاه بازگردد. البته این مراحل بهینه سازی B-1 نزدیک به 12 سال طول کشید تا سرانجام این پرنده وارد خدمت نیروی هوایی شد.B-1B یکی از انواع این بمب افکن و در واقع اصلی ترین نمونه آن است که در سال 1986 وارد خدمت نیروی هوایی آمریکا شد. لنسر را با قابلیت پرواز مافوق صوت و برد عملیاتی زیاد و همچنین سقف پرواز بلند میتوان بین دو بمب افکن B-52 و B-2 قرار داد. نام رسمی B-1 در نیروی هوایی آمریکا لنسر است اما معمولا به اسم مستعار Bone (B – ONE) شناخته میشود. در حال حاضر با بازنشست شدن جنگنده هایی مانند یوروفایتر 111 و F-14 از خدمت نیروی هوایی لنسر تنها بازمانده نسل هواپیماهای بال متغیر است.
دفتر مطالعات هواپیماهای استراتژیک آمریکا برای اولین بار در سال 1965 طرح تولید یک بمب افکن قاره پیما با قابلیت حمل مهمات بالا را که بتواند جایگزین B-52 شود را تصویب کرد اما تاخیرها و تعلیق های پیاپی در انجام این طرح باعث شد B-1 نتواند زودتر از دهه 80 میلادی وارد خدمت شود یعنی 12 سال پس از شروع مطالعات اولیه.

 

بدین ترتیب B-1B تا حد زیادی خواسته های ایالات متحده را توانست برآورده کند4 موتور توربوفن که قابلیت دستیابی به سرعتهای بالا را به آن میداد به همراه بالهای متغیر باعث شد که این جنگنده از مانورپذیری بالایی نیز برخوردار باشد. استفاده از سیستم های پیشرفته اخلالگر که در این مدل استفاده شده است به همراه مواد جاذب امواج به کار رفته در بدنه و سطح راداری کم آن باعث شد تا در مقابل جنگنده های رهگیر تا حد زیادی ایمن باشد. سرعت B-1B از B-1A کمتر بود و به 1و25 ماخ در ارتفاع بالا و 0.92 ماخ در سرعتهای پایین محدود شده است تا مصرف سوخت زیاد بر برد آن تاثیر نگذارد. موتور F110 جنرال الکتریک جایگزین موتور F101 شده بود که در B-1A استفاده میشد. استفاده از شراره های بزرگ (FLARE) نیز باعث گمراه کردن موشک های حرارتی شلیک شده به سمت آن میشود. لنسر تا به حال 6 بار مورد بهینه سازی قرار گرفته است که آخرین بار آن در سال 2005 بود. از مدل B-1B تا به حال صد فروند ساخته شده است که قیمت پیشرفته ترین مدل آن 283 میلیون دلار برآورد میشود البته طبق آمار تنها 66 فروند از این بمب افکن ها قادر به عملیات هستند.

 

مهمترین عملیاتی که B-1 در طول دوران خدمت خود انجام داد عبارتند از جنگ اول خلیج فارس در عراق ، نبرد کوزوو ، حمله به افغانستان و حمله به عراق در سال 2003 . با اینکه در حال حاضر بمب افکن B-2 بسیار پیشرفته تر از B-1 است اما هزینه نگهداری بسیار بالای B-2 باعث شده است که نیروی هوایی آمریکا اعلام کند که این بمب افکن را تا سال 2020 از خدمت خارج خواهد کرد در حالی که هنوز تاریخی برای پایان دوره خدمت B-1 اعلام نشده است و احتمالا لنسر کماکان اصلی ترین بمب افکن مافوق صوت آمریکا باقی خواهد ماند.

با این حال B-1 در تمام ماموریت ها نیز موفق نبوده است و تا کنون 15 فروند سانحه برای آن گزارش شده است که برخی از آنها به مرگ خدمه و انهدام هواپیما منجر شده است. بیشتر این سوانح ناشی از نقص فنی سیستم کنترل یا موتور آن بوده است. آخرین مورد این حوادث در سال 2008 در پایگاه هوایی آمریکا در قطر به وقوع پیوست که در ان نقص فنی در سیستم هیدرولیک B-1 در هنگام تاکسی کردن باعث برخورد آن با موانع کنار باند شد که در پی آن هواپیما در آتش سوزی از بین رفت ولی خدمه نجات یافتند.

 

مشخصات : 
نوع كاربري: بمب افكن سنگين
كارخانه سازنده:راك ول اينترنشنال
تعداد خدمه: 4 نفر شامل 1نفر خلبان اصلي و 1 افسر تهاجم و يك نفر افسر دفاع نظامي و فرمانده هواپيما
آخرين قيمت: 283 ميليون دلار
نيروي محركه: 4 عدد موتور توربوفن مدل F-101-GE-102 جنرال الكتريك با پس سوز و 30000پوند تراست در هر كدام با پس سوز
طول: 44.5 متر عرض: در حالت باز 41.8 متر و در حالت بسته 24.1 متر ارتفاع: 10.4 متر
وزن خالي:86180 كيلو گرم حداكثر وزن:216630 كيلو گرم
حداكثر سرعت:1448 كيلومتر بر ساعت يا 1.34 ماخ حداكثر ارتفاع پروازي: بيشتر از 30000 فوت
حداكثر برد: اين بمب افكن داراي قابليت سوخت گيري هوايي است و قابليت قاره پيمايي دارد
توضيحات: بمب افكن بي-1 اي براي اولين بار در تاريخ 23 دسامبر سال 1974 پرواز كرد و نمونه اوليه مدل بي-1بي در تاريخ 18 اكتبر سال 1984 پرواز كرد

 بمب های قابل حمل : 
84× Mk-82 AIR inflatable retarder general purpose bombs[61]
81× Mk-82 low drag general purpose bombs[62]
84× Mk-62 Quickstrike sea mines[63]
24× Mk-65 naval mines
24× Mk-84 general purpose bombs
24x B83 nuclear bomb

F-16 Falcon

 

حدود ۴۰ سال پيش اكثر پروژه هاي نيروي هوايي آمريكا براي ساخت هواپيماهاي جنگنده كوچك با قدرت مانور بالا بود ولي چندي بعد (حدود يك دهه) شيوه هاي طراحي تغيير كرد و ديگر طراحان و مهندسان توجه خود را به مسايلي مانند سرعت زياد، ارتفاع بالا و تقويت سيستم هاي راداري متمركز ساختند تا هواپيماهاي جنگنده كمتر از تهديدات دشمن بيم و هراس داشته باشند.
اين مشخصات را به خوبي مي توان در جنگنده
F-4 آمريكايي ساخت شركت مك  دانل داگلاس ملقب به شبح «phantom كه كشور ما هم چندين فروند از اين مدل را داراست» ديد. هواپيماهاي جنگنده F-4 يكي از بازوان پرتوان نيروي هوايي آمريكا در زمان جنگ ويتنام بودند و نكته قابل توجه استفاده دومنظوره از آنها بود زيرا F-4ها علاوه بر نيروي هوايي به نيروي دريايي نيز كمك مي كردند.
طراحي F-4 در ابتدا طرحي براي ساخت يك هواپيماي رهگير شكاري بود و به همين علت موتورهاي قوي جت (نسبت به زمان خود)، سرعت اوج گيري بالا و قدرت حمل موشك هاي هدايت شونده، همگي مسايلي بودند كه مهندسان براي يك هواپيماي رهگير در نظر گرفته بودند تا
F-4 بتواند در ارتفاعات بالا هواپيماهاي پايين تر از خود را هدفگيري كند.

البته در جنگ ويتنام هواپيماهاي F-4 تنها در نقش جنگنده عمليات انجام دادند. رقيب بسيار سرسخت آن زمان هواپيماي F-4، هواپيماي ميگ (Mig-21) روسي بود كه البته F-4ها توانمندتر بودند.
بعد از جنگ ويتنام طراحان آمريكايي شروع كردند به رفع نقايص F-4ها تا بتوانند نسل جديدي از هواپيماهاي جنگنده را معرفي كنند زيرا چندين فروند F-4 در جنگ نابود شده بود. مشكلات و نواقصي مانند شناسايي سهل و آسان رادارهاي دشمن، برد و ديد كم راداري كه اين امر باعث مي شد تا خلبانان براي نشانه گيري و هدف يابي به نزديكي هدف بيايند و شليك كنند كه باعث مي شد تا پدافندهاي دشمن آنها را شناسايي و نابود كنند اين مشكلات به نسبت در هواپيماهاي جنگنده بعدي كمتر ديده مي شود (به عنوان مثال در جنگنده هاي F-14 و F-15)
در هواپيماي جنگنده F-15 خصوصيات ديد راداري بسيار وسيع (۳۶۰ درجه حول هواپيما)، قدرت مانور بسيار بالا و سرعت مافوق صوت باعث شد تا لقب عقاب را بگيرد و يكي از محبوب ترين هواپيماهاي نيروي هوايي آمريكا شود كه نسبت به هواپيما F-4 بسيار پيشرفته تر، سريع تر و بلندپروازتر بود. F-15 جزو اولين هواپيماهايي بود كه با موشك هاي مدرن اسپارو (Sparrow) تجهيز شد. در تمامي موارد F-15 نسبت به F-4برتري داشت به جز يك مسئله و آن هم هزينه سنگين ساختش بود.

هواپیمای اف-16 فایتینگ فالکون، ساخت شرکت لاکهید مارتین جنگنده ای در کلاس کوچک و چند مأموریته می باشد که نخستین پرواز خود را با اولین نمونه خود در سال 1976 به انجام رساند. این هواپیما توانایی حمله به صورت هوا به هوا علیه هواپیماهای دشمن و هوا به زمین علیه تجهیزات زمینی برای مثال تانک ها و زره پوش های دشمن را به طور کامل و بهینه داراست.

 

فالکون در حقیقت آمیزه ای از هزینه نگهداری اندک و به صرفه و همچنین کارائی تسلیحاتی و تهاجمی بالاست. این جنگنده هم اکنون در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده و همچنین متحدان این کشور مانند ترکیه یا امارات متحده عربی می باشد که البته خبرهایی از تحویل یکی از پیشرفته ترین مدل های این هواپیما با کد ئی و اف به امارات توسط آمریکا نیز منتشر شده است. در طراحی این هواپیما، از سیستم های به کار رفته در هواپیماهایی چون اف-15 و اف-111 نیز بهره برداری شده که البته قبل از به کارگیری این سیستم ها، عملیات ارتقا و به روز سازی کاملی نیز بر روی آن ها صورت گرفته است. با سوخت داخلی کامل، فالکون قادر به تحمل 9 برابر شتاب گرانشی زمین یا همان شتاب جی است که در مقابل مقدار حداکثر 4 جی برای به طور مثال رهگیر میگ 25، عددی بسیار مطلوب است. در گذشته، خلبانان به دلیل مقاوم نبودن کافی هواپیماهایشان، جرات انجام مانور های سنگین با بیش از 4 جی را نداشتند، اما همانطوری که می بینیم، امروزه این هواپیماها هستند که خلبانان را با مقاومتشان در هم شکته و آنان را تا مرز بیهوشی می برند. لازم به ذکر است که حداکثر شتاب جی قابل تحمل توسط انسان حدود هشت و نیم جی است که البته انسان برای لحظات کوتاهی مانند لحظه پرتاب از هواپیما توسط صندلی نجات قادر به تحمل هیجده جی فشار نیز می باشد.

در یک نبرد هوایی، مانورپذیری باورنکردنی فالکون و برد بسیار زیاد آن در مقایسه با هواپیماهای مشابه از همان ابتدا پیروز میدان را مشخص می سازد. رادار پیشرفته این هواپیما قادر به تشخیص اهداف در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از شبانه روز بوده و حتی می تواند اهدافی را که برای جلوگیری از دید رادار در ارتفاع فوق العاده پایین پرواز می کنند، شناسایی نماید. در کاکپیت این هواپیما، در تمامی نشاندهنده ها و دستگاه ها اصل صراحت و اختصار رعایت شده و اطلاعات مختصر و مفید دسته بندی می شوند. همچنین در این هواپیما سیستم HUD نیز به کار برده شده که تمامی اطلاعات پرواز را بر روی شیشه جلوب خلبان منعکس ساخته و مانع از این می شود که خلبان هر لحظه چشم از روی هدف مورد نظر خود برداشته و برای آگاه شدن از وضعیت پرواز هواپیمای خود، مرتباً به نشان دهنده ها نگاه کند. کاناپی این هواپیما نیز از نوع حبابی بوده که دیدی بسیار عالی را از محیط اطراف برای خلبان فراهم می سازد که از این لحاظ بسیاری از خلبانان آن را به هلیکوپتر مانند می سازند. هواپیمای فالکون برای تامین نیروی خود از یک موتور پرات اند ویتنی یا جنرال الکتریک سود می جوید که این مورد بسته به نوع آن متغیر است و البته، موتور نوع جنرال الکتریک که در هواپیمای اف-15 و مدل سی و دی این هواپیما نیز به کار رفته است، قدرتمند تر بوده و قادر به تولید نیروی کشش استاتیکی معادل 27.000 پوند می باشد. ورودی هوای موتور این هواپیما در زیر بدنه قرار گرفته که ترکیب آیرودینامیکی خوبی را با بدنه به وجود آورده است. با اتکا به نیروی این موتور قدرتمند، این جنگنده قادر به پرواز با حداکثر سرعتی معادل دو ماخ در ارتفاعات بوده و سقف پروازی آن حداکثر پانزده کیلومتر است.

 هواپیمای فالکون برای تامین نیروی خود از یک موتور پرات اند ویتنی یا جنرال الکتریک سود می جوید که این مورد بسته به نوع آن متغیر است و البته، موتور نوع جنرال الکتریک که در هواپیمای اف-15 و مدل سی و دی این هواپیما نیز به کار رفته است، قدرتمند تر بوده و قادر به تولید نیروی کشش استاتیکی معادل 27.000 پوند می باشد. ورودی هوای موتور این هواپیما در زیر بدنه قرار گرفته که ترکیب آیرودینامیکی خوبی را با بدنه به وجود آورده است. با اتکا به نیروی این موتور قدرتمند، این جنگنده قادر به پرواز با حداکثر سرعتی معادل دو ماخ در ارتفاعات بوده و سقف پروازی آن حداکثر پانزده کیلومتر است.
طول این هواپیما حدود پانزده متر و طول دو سر بال های آن نیز حدود ده متر است که از این جهت در کلاس هواپیماهای اندازه کوچک قرار می گیرد. حداکثر وزنی که این هواپیما قادر به حمل آن به آسمان است حدود هفده تن می باشد. این هواپیما می تواند با حداکثر شش موشک هوا به هوا اعم از موشک های سایدوایندر، آمرام و اسپارو تجهیز شده و برای حمله به اهداف زمینی نیز قادر است که به انواع موشک های هوا به زمین ماوریک و هارپون و بمب های مارک، جی دی ای ام و جی بی یو مسلح شود. همچنین برای نبرد های نزدیک، توپ یا مسلسل هنوز هم یک سلاح موثر به شمار می آید و به همین دلیل، این هواپیما از یک توپ بیست میلیمتری با حداکثر خشاب پانصد گلوله ای بهره می برد. در هدایت این هواپیما، از سیستم پرواز با سیم بهره جسته شده است، بدین گونه که خلبان با سوطح کنترلی مانند شهپر ها هیچ گونه ارتباط مکانیکی نداشته و سطوح کنترلی از طریق کامپیوتر هواپیما کنترل می شوند.

مشخصات :

 وظیفه : جنگنده چند منظوره

 مبنای قدرت : یک موتور توربوفن

 نیروی پیشران : 12150 کیلوگرم

 پیشینه وزن برخاستی : 16875 کیلو گرم

 طول : 12.8 متر

 ارتفاع : 2.8 متر

 فاصله دوسر بال : 9.8 متر

 سرعت : دو ماخ

 سقف پرواز : 15000 متر

 برد : 3900 کلیومتر

 

آیا نیروی هوایی ایران جنگنده اف-16 را داراست؟

نیروی هوایی ایران در زمان حکومت شاه حدود 300 فروند هواپیمای اف-16 را نیز سفارش داده بود که قرار بر این بود که بعد از تحویل سری آخر هواپیماهای اف-14، تعداد مقرر از این هواپیماها نیز به ایران تحویل داده شود، که این عمل مصادف شد با انقلاب جمهوری اسلامی ایران و به تعلیق در آوردن عمل تحویل اف-16 ها به ایران.

البته در این جا باید ذکر شود که دو فروند اف-16 قبل از این اتفاقات به ایران تحویل شد که یکی از آنها برای عملیات تحقیقاتی اوراق گردید و دیگری در خدمت نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران یا نهاجا (IRIAF) می باشد. این هواپیما هرگز در جنگ تحمیلی به دلیل تعداد معدود به کار نرفت. گفتنی است هواپیمای اف-16 ساخته شرکت جنرال داینامیکز (General Dynamics) یکی از چالاک و چابک ترین هواپیماها در نبردهای نزدیک و یا داگ فایت است که این توانایی، در اثر سبکی وزن و خاصیت های آیرودینامیکی ویژه که در آن به کار رفته است، به وجود آمده است. در ضمن هواپیمای اف-16 از معدود هواپیماهای تک موتوره جنگنده می باشد که در خدمت است. البته گونه دیگری از اف-16 های معمولی نیز وجود دارد که به F-16 XL موسوم است و از بالهای بزرگتر و قابلیت حمل تسلیحات بیشتر و موتورهای نیرومندتر و در نهایت برد بیشتر بهره می برد.

 

Tu-160 Blackjack

 

هواپیمای بلک جک، که اغلب با کد Tu-160 شناخته می شود، بمب افکن سنگین وزن مافوق صوتی است که در طی دوران جنگ سرد به منظور شلیک موشک های ALCM یا موشک کروز شلیکی از هوا به مرحله طراحی و تولید رسید. این هواپیما ساخت شرکت توپولف بوده و با لقب بلک جک یا شلاق چرمی شناخته می شود. بلک جک امروزه سنگین وزن ترین و می توان گفت تا حدودی قدرتمند ترین بمب افکن حال حاضر دنیاست. این هواپیما قادر است با ماکزیمم سرعتی معادل 2.200 کیلومتر بر ساعت پرواز کرده و فاصله ای برابر با 13.950 کیلومتر را بپیماید.

این هواپیما، به دلیل پرواز در سرعت های مافوق صوت، دارای سیستم بال متغیر است که بنابر سرعت موجود میزان به عقب رفتگی بال را توسط کامپیوتر تنظیم می نماید. این هواپیما برای تامین قدرت خود از چهار موتور قدرتمند NK-32 توربوفن مجهز به پس سوز بهره می جوید که هر جفت در یک طرف بدنه آرایش یافته و حتی دارای ورودی های هوای متغیر هستند. ارابه فرود این هواپیما شامل یک ارابه دو چرخی در دماغه یا جلوی هواپیما و دو ارابه شش چرخی در دو جفت، در میان موتورها می باشد. همچنین در امتداد جلو و عقب این چرخ ها محفظه های حمل تسلیحات در خط میانی وسط هواپیما تعبیه شده است. در دماغه این هواپیما، سیستم رادارای آبزور K قرار گرفته است که از آن هم برای اسکن آسمان و همینطور برای بررسی و مطالعه اهداف زمینی استفاده می شود. همچنین در دماغه رادار سپوکا نیز برای بررسی سطح زمین هنگام پرواز سینه مال یا بسیار نزدیک به زمین و در ارتفاعات پایین نیز تدارک دیده شده است. برای انجام عملیات سوخت گیری هوا به هوا با دقت بیشتر، لوله سوخت گیری در جلوی شیشه خلبانان قرار گرفته که عمل سوخت گیری را به مراتب ساده تر می سازد. در کابین تحت فشار این هواپیما، حداکثر چهار خدمه سوار بر صندلی های نجات موشکی می توانند به عملیات بپردازند که این افراد را خلبان، کمک خلبان، مهندس پرواز یا ناوبر و مسئول تسلیحات نظامی تشکیل می دهند.

 

 

 

 

تسلیحات یا همان موشک های کروز Kh-55SM در این بمب افکن در شش محفظه حمل می شوند. برای هدایت موشک ها، از سیستم پیشرفته راداری ناوبری/حمله اختاپوس که هم برای هدایت هواپیما و هم به منظور هدایت سلاح ها به کار برده می شود، استفاده می شود. این سیستم اطلاعات و مختصات محوری لازم را برای موشک های کروز شلیک شده به خوبی فراهم می آورد. همچنین این سیستم نقشه ای دیجیتالی را از سطح زمین قبل از پرتاب موشک به آن تحویل می دهد که عمل هدایت را دقیق تر می کند. همچنین این هواپیما می تواند با موشک های کوتاه برد کروز و یا حتی موشک های ضد تشعشع نیز تجهیز شود. بال های متغیر این هواپیما کلاً می تواند در سه حالت 20 درجه برای فرود، 35 درجه برای کروز یا گشت زنی عادی در آسمان و 65 درجه برای پرواز در سرعت های بالا قرار گیرد. در حالتی که بال ها کاملاً به عقب برگشته اند، از سطح داخلی بال ها فلپ هایی به صورت عمودی روی هر بال بلند می شوند که نقش ایجاد ثبات را در سرعت های بالا ایفا می کنند. این هواپیما برای دفاع از خود از انواع موشک های حرارتی مادون قرمز، مغشوش کننده رادار و پرتاب کننده فلر یا همان گوی های آتشین گمراه کننده موشک حرارتی برخوردار است. در انتهای مخروطی دم هواپیما، چترهای فرود آن قرار داده شده اند که به کاهش سرعت در هنگام فرود کمک می کنند. با انجام عملیات ارتقاء بر روی این هواپیما، انتظار می رود که تا سال 2020 تا 2025 در خدمت باقی مانده و پرواز نمایند.

قرار بود توپولف ،۱۶۰ قدرتمندترین هواپیمای بمب افکن روسیه، در ۱۸ دسامبر ،۱۹۸۱ همزمان با سالروز تولد «لئونید برژینف»، رئیس جمهور وقت شوروی برای انجام نخستین پرواز آزمایشی در آسمان جلوه گر شود، اما سه هفته پیش از این تاریخ، که در حقیقت روز قدرت نمایی نظامی - هوایی شوروی در مقابل ساخت هواپیمای B-1 آمریکا محسوب می شد، ماهواره جاسوسی آمریکا، در حرکتی تمسخر آمیز آخرین اطلاعات محرمانه ساخت این بمب افکن را منتشر کرد و در مطبوعات خود نام «بلک جک» black jack بر آن گذاشت.
این تنها ترفند برای کاستن وجهه نظامی - هوایی شوروی نبود، بلکه در نخستین پرواز آزمایشی، یکی از دو نمونه توپولف ۱۶۰ در حین پرواز ناپدید شد و باز رسانه های جهان، خصوصا آمریکا آن را فاش کرده و آن را موجب اندوه دوم دولتمردان شوروی کرد.

گمان می رفت ساخت توپولف ۱۶۰ که برگرفته از توپولف ۱۴۴ و میازیشچف M-18 و سو خو بود به شرکت میازیشچف سپرده شود، اما به منظور کم کردن هزینه ها و صرفه جویی در زمان آزمایش ها ساخت بلک جک به شرکت توپولف سپرده شد و سرپرستی پروژه را نیز (و. ن. بینژنیوک) بر عهده گرفت.

به رغم تمامی مشکلات، ساخت بلک جک در ۱۹۸۴ در کارخانه گوربانف کازان، تحت نظر نیروی هوایی شوروی آغاز شد. در ابتدا قرارداد روی ساخت ۱۰۰ فروند توپولف ۱۶۰ بسته شد، اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ساخت توپولف ۱۶۰ با ۲۵ فروند خاتمه یافت. در کشاکش رویدادهای تاریخی فروپاشی شوروی، ۱۹ فروند از توپولف ۱۶۰ و ۲۱ فروند توپولف ۹۵ (Tu- 95 MSBears) در هنگ ۱۸۴ اوکراین نگهداری شد تا اینکه کارخانه گوربانف کازان دستور تکمیل پروژه توپولف ۱۶۰ را از وزارت دفاع روسیه دریافت کرد. «نیل هیرولین»، مدیر این کارخانه هزینه تکمیل پروژه را ۴۵ میلیون روبل اعلام کرد و این مبلغ با کمترین مخالفتی از سوی وزارت دفاع روسیه پذیرفته شد.

در همان روزها دولت روسیه تمامی سعی و تلاش خود را برای بازپس گیری توپولف های ۱۶۰ از اوکراین به کار بست و اوکراین را با انعقاد یک قرارداد موظف کرد تا در قبال بدهی دریافت گاز، توپولف های ۱۶۰ و ۹۵ را به روسیه بازگرداند. حال روزگار برگشته بود؛ اوکراین فروشنده توپولف ها و روسیه خریداری بود که سر قیمت و قرارداد باید چانه می زد. این قرارداد تیتر یک بسیاری از روزنامه های روز ۲۳ فوریه ۱۹۹۵ روسیه را به خود اختصاص داد و طنز مطبوعات روسیه شد. اما هدف روسیه جدی تر از آن بود که به مسائل حاشیه ای بپردازد. کمتر از دو سال قرارداد اوکراین - روسیه وارد مرحله اجرایی شد و در ۱۹ ژوئن ،۱۹۹۶ دینکین، رئیس نیروی هوایی روسیه موفق به بازدید توپولف های ۱۶۰ و ۹۵ روسیه در خاک اوکراین شد. گزارش او از وضعیت هواپیماها خرسند کننده نبود.
او به مقامات ارشد خود نوشت: متاسفانه هواپیماها در چنان وضعیت بدی قرار دارند که به سختی می توان از آنها استفاده کرد. از این رو خریداری توپولف ها باز به تعویق افتاد و اندکی از التهاب های مطبوعات روسیه کاست
اوکراین که از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی درصدد بود از این بمب افکن های پرسروصدا و خبر ساز خلاصی یابد، در جولای ،۱۹۹۹ وزیر دفاع خود، کوزموک را در صحنه مطبوعات ظاهر کرد تا اعلام کننده آمادگی رسمی کیف برای ارائه «۱۰ بمب افکن استراتژیک توپولف ۱۶۰ و ۱۵ فروند توپولف ۹۵» به جای بدهی گاز به روسیه باشد.

در ۱۲ اکتبر ۱۹۹۹ نیز نیروی هوایی روسیه صراحتاً اعلام کرد «موافقتنامه روسیه - اوکراین این اجازه را به اوکراین می دهد که با تحویل ۱۱ بمب افکن استراتژیک بخشی از بدهی چند میلیونی مربوط به انرژی گازش را بپردازد. » اما مذاکرات چند دوره ای به دلیل اختلاف بر سر قیمت گذاری توپولف ها نهایتاً به پیمان نامه ای شامل تحویل ۸ فروند توپولف ۱۶۰ و ۳ فروند توپولف ۹۵ شد. باقی بدهی گاز اوکراین نیز با تحویل ۱۱ بمب افکن استراتژیک و ۶۰۰ موشک هوا به هوا در اواسط فوریه ۲۰۰۲ به روسیه پرداخت شد. (قیمت پیشنهادی اوکراین ۲۵ میلیون دلار برای هر فروند بود).

در اجرای مرحله اول پیمان نامه ابتدا ۲ بمب افکن توپولف ۱۶۰ از پایگاه پریلوکی در منطقه چرنیکوف اوکراین به پایگاه هوایی انگلس روسیه پرواز کرد و موشک های هوا به هوا نیز از طریق راه آهن به روسیه منتقل شد. ۳ بمب افکن توپولف ۹۵ و ۶ توپولف ۱۶۰ نیز از اکتبر ۱۹۹۹ به روسیه بازگردانده شد.

و امروز توپولف ۱۶۰ یا همان بلک جک با پشتی خمیده و سری باریک، بال های متغیر که ۴ موتور توربوفن SAMARA-NK 32TRDDF زیر آن قابل جاسازی است، همچنان قدرتمند ترین بمب افکن نظامی روسیه محسوب می شود.

بال های متغیر که از ۲۰ تا ۶۵ درجه قابل حرکت هستند به TU-160 این امکان را می دهد که با سرعتی مافوق صوت و مادون صوت پرواز کند. بلک جک قادر است در هر ثانیه ۶۰ تا ۶۰ متر صعود عمود داشته باشد و به ارتفاع هایی تا ۱۵ هزار متر دست یابد. همچنین در حین پرواز می تواند به وسیله دو هواپیمای سوخت رسان IL-78 و ZMS-2 سوخت گیری کند و پروازی بدون توقف داشته باشد.

دو محفظه تسلیحاتی بلک جک توانایی حمل موشک ها و بمب هایی از قبیل موشک استراتژیک کروز، موشک کوتاه برد هدایت شونده SRGM و بمب های اتمی و غیراتمی را دارد. موشک های کوتاه برد هدایت شونده و استراتژیک کروز به توپولف ۱۶۰ قدرت حمله اتمی به هدف های ثابت از پیش تعیین شده را می دهد. هر چند که امروز با تکمیل پروژه و مسلح شدن به تجهیزات غیر اتمی مدرن، امکان حمله به اهداف متحرک و تاکتیکی را نیز یافته است.
توپولف ۱۶۰ به ترکیبی از دو سیستم پیشرفته هوانوردی و هدف گیری مجهز است که متشکل از رادار (برای شناسایی اهداف زمینی و دریایی در مسافت های طولانی)، دستگاه های هدف گیری، بمب نوری - الکترونیکی و سیستم رهگیری زمینی است.
بلک جک به صندلی پرتاب شونده K-36DM نیز مجهز است.

 

پوتین رییس جمهور سابق روسیه در بلک جک

تجهیزات کابین خلبان از نوع الکترو مکانیکی است و اهرم های کنترل موتور هواپیما بین صندلی های خلبان تعبیه شده است. حتی یک محل استراحت برای خلبان، یک سرویس بهداشتی و یک محفظه برای گرم کردن غذا در محوطه داخلی هواپیما منظور شده است.

آخرین تحقیقات روی بلک جک برای طراحی سکوی معلق حمل بورلاک [Burlak= وسیله نقلیه معلق فضایی که برای حمل محموله هایی به وزن ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم در مناطق قطبی و در ارتفاع ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر از سطح دریا استفاده می شود] معطوف شد. در این طرح بورلاک که موتوری با سوخت جامد و بال مثلثی شکل دارد، زیر بدنه بلک جک جاسازی می شود.

مشخصات
نام _________________________________________توپو� � ?وف-160
وظیفه ______________________________________ بمب افکن استراتژیک لانگ رنج
کشور سازنده ________________________________ روسیه
طراح _______________________________________ شرکت توپولوف
سازنده _____________________________________ هواپیما سازی کازان
مبنای قدرت _________________________________ ۴ موتور توربوفن مدل

SAMARA-NK 32TRDDF

فشار موتور __________________________________ 25000 کیلو گرم (هرکدام)
طول _______________________________________ 1/54 متر
ارتفاع ______________________________________ 1/13 متر
طول بالها ____________________________________ حداقل 6/35 متر و حداکثر 7/55
سرعت ______________________________________ 2200 کیلومتر بر ساعت
سقف پرواز ___________________________________ 16000 متر
وزن (خالی) ___________________________________ 000/110 کیلوگرم
وزن سوخت ___________________________________ 600/148 کیلوگرم
حداکثر وزن هنگام برخواست ______________________ 000/275 کیلوگرم
بار معمولی ___________________________________ 000/9 کیلوگرم
حداکثر بار ____________________________________ 000/40 کیلوگرم
رنج پروازی ___________________________________ 000/14 کیلومتر(بار معمولی)
500/10 کیلومتر (حداکثر بار)
سقف سرویس _________________________________ 000/15 متر
سرعت صعود __________________________________ 60 الی 70 متر در ثانیه
خدمه ________________________________________ 4 نفر
قیمت ________________________________________ ؟؟؟
سال شروع به ساخت __________________________ 1975 م
اولین پرواز ___________________________________ 19/12/1981 م
تولید انبوه ____________________________________ 1984 م
تسلیحات _____________________________________
1۲ عدد موشک اچ-55 و یا 24 عدد اچ-15 ، اچ-۵۹ ، اچ-۳۵ ، اف آ بی ۵۰-۷۰-۱۰۰-۲۵۰-۵۰۰-۱۵۰۰
منابع:
نووستی

 

 

F-22 Raptor (جانور شکاری)

مقدمه

وزارت دفاع امریکا در سال۱۹۸۱ به دنبال جنگنده ای برای جایگزینی و برتری هوایی برای نیروی هوایی و دریایی بود.که با طرح مناقصه ای بین بزرگترین کمپانیهای هواپیما سازی متولی تولد جنگنده جانور شکاری شد.

تاریخچه

در سال 1981 نیروی هوایی آمریکا تحت پروژه ای به نام ATF اعلام کرد نیاز به هواپیمایی با مشخصات قابلیت پنهانکاری قدرت مانور بالا پرواز سوپر کروز و قابلیت نشست و برخاست از باند های کوتاه برای جایگزینی با F-15 نیاز دارد و همین دلیل باعث شد تا در سال 1983 نیروی هوایی آمریکا به شرکت های بزرگ هواپیما سازی آن دوران (لاکهید مارتین مک دانل داگلاس بویینگ داینامکس گرومن و راکول نورثروپ) پیشنهاد ساخت همچین هواپیمایی را بدهد.

شرکت لاکهید ابتدا در این اندیشه بود تا با تغییراتی در هواپیمای YF-12 می دهد آن را با مشخصاتی که نیروی هوایی آمریکا داده است نزدیک کند اما طرح YF-12 لاکهید در بین طرح ها دیگر رتبه آخر را کسب کرد.این امر باعث شد تا شرکت لاکهید به فکر ساخت یک هواپیما بر پایه F-117 بیافتد تا با تغییراتی همچون انحنا دادن به بدنه (همانطور که می دانید در طراحی بدنه F-117 هیچ گونه انحنایی وجود ندارد) بتواند نیاز نیروی هوایی آمریکا را برطرف سازد.
در این حین شرکت های دیگر نیز داشتن بر روی طرح های خود کار می کردند.طرح شرکت بویینگ یک هواپیما با دم v شکل برای بهبود پنهانکاری و کاهش وزن هواپیما به وسیله کامپوزیت هایی که در بدنه هواپیما به کار برده بود.از طرف دیگر شرکت جنرال داینامکس نیز طرح هواپیما بدون دم را ارائه داد که یک دم عمودی کوچک و بالی با لبه های حمله دندان اره ای بود.
با نزدیک شدن روز تصمیم گیری نیروی هوایی آمریکا به شرکت ها اعلام کرد تا با هم همکاری کنند و شرکت لاکهید بویینگ جنرال داینامکس با هم شرکت های مک دانل داگلاس و نورثروب و شرکت های گرومن و راکول نیز با هم همکاری می کردند.

سرانجام در 28 جولای 1986 شرکت ها طرح های اولیه خود را به نیروی هوایی آمریکا ارائه دادند تا برنده مناقصه 691 میلیون دلاری بشوند.
نیروی هوایی آمریکا سرانجام شرکت لاکهید با طرح yf-22 و نورثروپ yf-23 را برنده مناقصه اعلام کرد و شرکت ها در حال ساخت مدل اولیه خود بودند. 

پس از اعلام برنده شدن طرح YF-22 در برنامه تولید جنگنده پیشرفته (ATF)، جنگنده ی F-22 موسوم به Raptor براساس نمونه ی اولیه YF-22 طراحی شد.برنامه توليد F-22 ، پروژه‏اي در جهت ساخت جنگنده‏ي برتري هوايي نسل بعد است جهت مقابله سريع با هرنوع اقدام در هر نقطه‏اي از جهان. اين هواپيمايي است كه بايد به حريم هوايي دشمن نفوذ كند و قابليت ديد اول – شليك اول را بر عليه اهداف گوناگون، داشته باشد. (First-look, First-kill)
مهمترین مشخصه ی F-22 کمتر دیده شدن در رادار دشمن، مانورپذیری بالا، سیستم های پروازی (آویونیک) یکپارچه شده و طراحی آیرودینامیک ویژه است که اجازه می دهد جنگنده بدون استفاده از پس سوز موتورها، به سرعت بالای صوت برسد. (عدم استفاده از پس سوز، امکان رهگیری هواپیما توسط دشمن را بسیار کم می کند)

دردسرهای رپتور قبل از ورود به خدمت

پيش از آنكه تيم سازنده‏ي نمونه‏ي اوليه‏ي YF-22 به عنوان برنده‏ي رقابت در طراحي جنگنده‏‎ي ATF انتخاب شوند، به مدت 54 ماه آزمونهاي تست و خطا تحت اين برنامه انجام داده بودند. آنها شديدن درگير رفع عيوب مختلف اف22 نظير مشكلات بدنه، كاناپي و انجام تست‏هاي پروازي بر روي دو فروند نمونه‏ي اوليه‏‎ي YF-22 بودند.
نمونه‏ي اوليه‏ي موتورها، موتور YF119 ساخت «پرات اند ويتني» و موتور YF120 ساخت «جنرال‏الكتريك» بودند كه در جريان برنامه‏ي ATF بارها مورد آزمايش قرار گرفتند.
برنامه‏هاي آزمون و خطا (dem/val) به تاريخ سپتامبر 1990 تكميل شدند. كه همه‏ي اين كارها توسط شركت بوئينگ در سياتل، لاكهيد در پالمديل كاليفرنيا و جنرال‏دايناميكز در تگزاس اجرا و تكميل شدند. همچنين نمونه‏هاي اوليه‏ي هواپيما (Prototype)، در محل شركت لاكهيد در پالمديل (Palmdale شهري در جنوب لوس‏انجلس و ايالت كاليفرنيا) مونتاژ شدند. امكانات مناسب آنجا نيز باعث شد اولين پرواز YF-22 در آن مكان انجام شود.
پس از آنكه مونتاژ و مديريت كلي برنامه‏ي توليد هواپيما بر عهده‎ي شركت لاكهيد گذاشته شد، ادامه‏ي برنامه‏ي YF-22 به جهت آزمايشات و توليد نهايي، به شهر ماريتا (Marietta = شهري در شمال غربي ايالت جورجيا) منتقل گشت.
F-22 دومين آزمايش مهم خود را در سال 1991 با موفقيت از پيش رو گذراند. در آن زمان، نيروي هوايي اعلام كرد كه به تعداد 548 جنگنده‏ي F-22 به ارزش هركدام 6/68 ميليون دلار نياز دارد. پس رفع اشكال و تجديدنظر نهايي هواپيما به تاريخ سپتامبر 1993، تعداد مورد نياز نيروي هوايي، به رقم 442 فروند و به قيمت تخميني هر فروند 6/71 ميليون دلار كاهش يافت. آن زمان قرار بود حداكثر تا پايان سال 2002، تمام اين جنگنده‏ها جايگزين جنگنده‏هاي F-15 و F-16 هاي نيروي هوايي شوند.
قرارداد 55/9 ميليارد دلاري مهندسي، توليد و توسعه‏ي اف22، آگوست 1991 به تيم مهندسي شركت بوئينگ و لاكهيدمارتين واگذار شد. اما پيمانكار پس از مدتي ارزيابي، اعلام كرد كه اين مبلغ بايد تا حدود 11 ميليارد دلار افزايش يابد. تحت شرايط جديد پيمانكار، تيم اف22، طراحي هواپيما را تكميل نمود و تجهيزات و خطوط توليد لازم براي ساخت اين هواپيما را تهيه نمود و 9 آزمايش موفق هوايي و دو آزمايش بر روي زمين انجام داد.
يك تيم ارزيابي از ستاد مشترك نيروهاي مسلح، كار بررسي بر روي برنامه‏ي توليد اف22، قيمت تمام شده و برنامه‏ي زمان‏بندي تحويل اف22 ها به نيروي هوايي را آغاز كرد. اين تيم پس از مدتي اعلام كرد كه اين جنگنده به زمان بسيار بيشتري براي مهندسي و توليد نهايي نياز دارد. اين امر به دليل كاهش دادن ميزان خطرپذيري اين جنگنده در هنگام ورود به خدمت بود. زيرا در هنگام بررسي، به مشكلات ريز و درشتي در توليد اين هواپيما پي برده بودند.
تيم ارزياب، همچنين برآورد كرده بود كه كل مبلغ طراحي اوليه حدود ۱.۴۵ ميليارد دلار افزايش خواهد يافت. همچنين كل مبلغ توليد حدود 13 ميليارد دلار افزايش خواهد داشت. كه بدين ترتيب كل رقم توليد از 48 ميليارد دلار به 61 ميليارد افزايش مي‏يافت مگر آنكه از هزينه‏هاي جانبي توليد كاسته مي‏شد.
در نتيجه‎ي گزارشات تيم ارزياب، برنامه‏ي توليد اف22 مورد تجديدنظر قرار گرفت. از اين رو مي‏بايست رقم ۲.۲ ميليارد دلار به برنامه‏ي مهندسي مجدد و توليد نهايي اف22 اضافه مي‏شد. ضمن اينكه اين موضوع (تجديدنظر در طراحي) باعث مي‏شد كه برنامه‏ي زمان‏بندي جهت توليد نهايي، 12 ماه زياد شود تا محصول نهايي بتواند بدون مشكل وارد خدمت شود.
برنامه‏ي مهندسي مجدد اف22، باعث شد سه فروند نمونه‏اي كه از قبل ساخته شده بودند، از سيستم حذف شوند و برنامه‏ي توليد، بسيار به كندي پيش رود. احتمال افزايش هزينه‏ها در توليد اف22، از طريق كاهش برخي هزينه‏هاي رسمي در بودجه پيش‏بيني شده بود.
فرماندهان عالي وزارت دفاع (پنتاگون)، برنامه‏ي تجديدنظر اف22 را مورد ارزيابي قرار دادند. سپس به تاريخ 11 فوريه 1997 ياداشت رسمي در تاييد تغييرات و تجديدنظر انجام شده (بر روي اف22) از طرف پنتاگون صادر شد.
در گزارش نشريه داخلي وزارت دفاع كه هر 3 ماه يكبار منتشر مي‏شود، در نشريه منتشره به تاريخ 15 مي 1997 اعلام كرد كه تعداد كل اف22 مورد نياز از 438 به 339 فروند كاهش يافته است. اين امر به دليل كند شدن توليد 70 فروند اوليه كه تنها 58 فروند از آنها ساخته شد و همچنين كند شدن توليد سالانه از 48 فروند پيش‏بيني شده به 36 فروند بود. زيرا وزارت دفاع آزمونهاي مختلف و در شرائط گوناگوني از جنگنده‏هاي جديد به عمل مي‏آورد و كم شدن تعداد اوليه، باعث كند شدن زمان آزمايشات مورد نياز وزارت دفاع مي‏گشت.
F-22 با طراحي و مهندسي مجدد، به تاريخ 7 سپتامبر 1997 اولين پرواز خود را باموفقيت انجام داد. آزمايشات اوليه‏ي پرواز كه در شهر ماريتا (ايالت جورجيا) انجام شده بود، به سال 2001 در پايگاه «ادواردز AFB» ادامه يافتند.
آهنگ ضعيف توليد اف22 در سال 1999 آغاز شد. سپس نرخ توليد هواپيما به 36 فروند در سال (2004) افزايش يافت و تا ميزان توليد كلي به تعداد 339 فروند ادامه خواهد يافت، كه انتظار مي‏رود كل اين توليد به سال 2013 پايان يابد. همچنين اولين اسكادران عملياتي در دسامبر 2005 وارد خدمت شدند.

مشخصات فنی رپتور

هواپيماي F-22 Raptor يا رپتور(جانور شکاري) محصول کمپاني لاکهيد مارتين، از جديدترين نسل هواپيماهاي جنگنده براينيروي هوايي محسوب مي شود که وظيفه اصلي آن برتري هوايي است. اين هواپيما يا بهتربگوييم، اين جنگنده، از جنگنده هايي به شمار مي آيد که قادر است بدون شناسايي شدندر منطقه دشمن به نبرد پرداخته و پيروز از ميدان جنگ بدر آيد. اين جنگنده پيشرفته،داراي سيستم استتار راداري است و کليه طراحي اجزاي آن بر اين اصل بنا نهاده شدهاست، به طوري که در طراحي بدنه آن، هر گونه سطح ناهموار که باعث برگشت انعکاس امواجراداري مي شود، حذف گشته و به سطوحي بدون انحنا تبديل گشته اند و حتي ورودي هايهواي موتورها هم بر اساس اصل استتار طراحي شده اند. اگر در تصاوير گرفته شده از اينهواپيما توجه نماييد، به زودي متوجه خواهيد شد که قادر به ديدن هيچ گونه اسلحه زيربالها يا مواضع ديگر نيستيد، تعجب نکنيد! هواپيماي F-22 Raptor براي جلوگيري ازانعکاس امواج توسط سطوح ناصاف موشک ها و يا تسليحات ديگر، آن ها را در محفظه هاييويژه نگهداري کرده و تنها در زمان شليک، اين تسليحات پديدار شده، به سرعت از محفظهخارج شده و پوشش آن دوباره به حالت اول باز مي گردد، که البته بيشترين ضريب خطرهنگام باز شدن اين محفظه ها براي رهاسازي تسليحات به وجود مي آيد.

هواپيماي F-22 Raptor از اين نظر بسيار بي نظير است که قادر مي باشد بدون استفاده از سيستمپس سوز، به راحتي صوت را پشت سر گذاشته و به سرعت هاي مافوق صوت دست يابد، به طوريکه حداکثر سرعت آن بدون استفاده از سيستم پس سوز، 1.6 ماخ مي باشد که رقم قابلتوجهي است. چنين ويژگي بي مانندي، در اثر بهره گيري از موتورهاي قدرتمند توربوفن F-119 PW-100 ساخته شرکت معروف پرات اند ويتني
(Pratt and Whitney) به وجود آمدهاست که نيروي بسيار زيادي را براي پيش بردن اين هواپيما به جلو توليد مي کند. البتهدستيابي به چنين سرعتي (1.6 ماخ) بدون استفاده از پس سوز، تا حدودي مديون بهبودآيروديناميک اين هواپيما نيز هست که در آن به کا رفته است، به طور مثال، حذف موشکها و بمب ها و کلاً تسليحات ديگر قابل حمل از مقر هاي زير بال يا بدنه، کمک شايانيبه تقليل مقاومت در برابر هوا نموده است.

هواپيماي F-22 Raptor از قاعده«ديد اول، شليک اول» پيروي مي کند، يعني اين جنگنده قبل از اينکه هواپيماي دشمن اورا بر روي صفحه رادار خود تشخيص دهد، شناسايي کرده، به سمت او شليک کرده و زود ترهم از منطقه جنگ دور مي شود. اين هواپيما از دو موشک حرارتي سايدوايندر (AIM-9 Sidewinder) و شش موشک آمرام (AIM-120C AMRAAM) براي نابودي دشمن بهره گرفته و قابلبه حمل دو بمب JDAM با وزن 1000 پوند نيز هست.

داراي قابليتهاي فراواني مي باشد . اف ?? از اخرين تکلنوژي روز برخوردار است و بهعنوان يک پايگاه نظامي کامل در آسمان عمل ميکند . در ماموريتهاي تعقيب و شکار سايرهواپيما ها يک استاد تمام عيار مي باشد به طوريکه تقريبا هيچ رقيبي را نمي توانرودرروي اين هواپيما قرار داد . داراي نوعي طراحي منحصر به فرد مي باشد که آن را ازتمامي جنگنده هاي متعارف کنوني متمايز مي سازد.
هيچ راداري قادر به کشف وشناسايي ان نيست و در صورت شناسايي توسط رادار زميني و يا شکاريهاي ديگر هيچ يک ازموشکهاي هوابه هوا و زمين به هوا (سام) روي او قفل نمي شود و کلا داراي سيستمها ياخلال راداري و ساير پارامترهاي پيشرفته دفاع از خود مي باشد . بدنه آن از فلزتيتانيوم و کولار- کربن و نوعي آلومينيوم تشکيل يافته است که کربن و تيتانيوم بسيارسختتر و سبکتر از فولاد مي باشند .

ویژگی پنهان کاری (Stealth)
این مشخصه، کمک زیادی به بقا و ادامه ی نبرد F-22 می کند و باعث می شود تا دشمن نتواند اطلاعات مهمی از انجام عملیات توسط این جنگنده بدست بیاورد.

ویژگی یکپارچه سازی سیستم های پروازی (Integrated Avionics)
این مشخصه به خلبان F-22 کمک فوق العاده ای می‏کند تا اطلاعات بسیار دقیقی از وضعیت دشمن بدست آورد. این اطلاعات می‏تواند وضعیت پروازی جنگنده‏های دشمن، نحوه‏ی آرایش نیروهای زمینی، شناسايي سيستم‏هاي راداري منطقه و . . . باشد. ضمن اینکه سیستم‏های الکترونیکی پیشرفته‏ی F-22 این امکان را (به خلبان اف22) می‏دهد تا حتا از آرایش قبلی نیروهای دشمن آگاه شود. (Off-Board Information) این اطلاعات براساس حرارت برجای مانده از موتور وسائل نقلیه‏ی دشمن یا حرارت موشکها و مهمات شلیک شده بدست می آید.

سوپر کروز (Super cruise)
این مشخصه «افزایش دقت مهمات استفاده شده» است که (به اف22) این امکان را می‏دهد که با سرعت بیشتری از میدان نبرد خارج شود و بدین طریق امکان ضربه خوردن یا رهگیری توسط دشمن را کم می‏کند.

موتورها
اولین انتظاری و قابلیتی که از موتورهای F-22 می رود این است که بدون آنکه از پس‏سوز استفاده کند به سرعت فراتر از صوت دست یابد ضمن اینکه مصرف سوخت مناسبی در این حالت داشته باشد زیرا در سایر جنگنده ها، دست یابی به سرعتهای فراصوت، با استفاده از پس‏سوز ممکن می شود که همراه با مصرف سوخت بسیار بالاست. با این مشخصه، اف22، مدت زمان بیشتری می تواند پرواز کند.
البته این انتظار نیز (از موتورهای اف22) می‏رود که در پروازهای زیرصوت نیز عملکرد خوب خود را حفظ کرده و مصرف سوخت بسیار کمی نیز داشته باشند.

سیستم تغییردهنده خروجی موتور (تغییر بردار رانش)

اولین وظیفه‎ی تعریف شده برای F-22 نبرد هوایی است که برای این کار، حمل 6 موشک میان برد AIM-120C (آمرام) به همراه 2 موشک کوتاه برد AIM-9M (سایدوایندر) پیش بینی شده است.
برای نبرد هوا به زمین (Ground Attack)، اف22 با 2 عدد بمب هدایت شونده‏ی 1000 پوندی بسیار دقیق JDAM ، 2 موشک AIM-120C و 2 موشک AIM-9M تجهیز می‏شود.
(JDAM = Joint Direct Attack Munitions)
JDAM ها، بمب‎هایي هستند که به وسیله سیستم مکان یابی ماهواره ای (GPS)، هدایت می‎شوند. این بمبها، به اف22 این امکان را می‎دهند که در هوای نامناسب جوی (ابر، مه، برف و . . .) بتواند تکمیل کننده ماموریت (ناتمام مانده‏ي) جنگنده‏ی F-117 یا جنگنده‏ی JSF در حمله به اهداف زمینی باشد.
(JSF = Joint Strike Fighter)

F-22 در نگاه اول، جنگنده‏ای تمیز و عاری از مهمات به نظر می‎رسد. این مشخصه به دلیل آن است که مهمات در محفظه‏های مخفی داخل بدنه حمل می‎شوند و برخلاف سایر جنگنده‏ها، از محفظه‏های خارجی بدنه برای حمل مهمات در اف22 به طور معمول استفاده نمي‏شود. این ویژگی مهمی برای حفظ قابلیت پنهان کاری اف22 از رادار دشمن است. زیرا نصب مهمات باعث بازتابش امواج رادار دشمن شده و ویژگی پنهان‎کاری اف22 را از بین می‎برد. همچنین مخفی بودن مهمات، از میزان پسا (اصطکاک هوا) کم می کند امری که برای پرواز فراصوت بدون استفاده از پس سوز بسیار لازم است. کم شدن پسا، برد پروازی اف22 را نیز به میزان قابل توجهی افزایش می‏دهد زیرا باعث کاهش مصرف سوخت می‎شود.

 اف22 همچنین چهار مقر حمل مهمات در خارج بدنه دارد که هرکدام می‏توانند تا 5000 پاوند بار را حمل کنند. در اف22، از یک طراحی منحصر به فرد در ساخت محفظه های خارجی (حمل بار) استفاده شده است که در جلو و عقب بدنه تعبیه شده اند، اتصال انتهای بدنه دارای اتصالهای الکتریکی، سوخت و هوا است. در این محفظه، مخزن سوخت 600 گالونی یا دو پرتاب کننده‏ی موشک به نام LAU-128/A بسته به نوع ماموریت، نصب می‎گردد.

دو حالت کلی برای محفظه های خارجی حمل بار در اف22 وجود دارد:
* چهار مخزن 600 گالونی حمل سوخت، بدون حمل سلاح. این پیکربندی برای وقتی استفاده می‎شود که برد پروازی زیاد مدنظر باشد یا قصد جابه‎جایی جنگنده مطرح باشد. برای حمل محفظه‎ی سوخت، از گیره‏ی نگدارنده‏ی مخصوصی به نام BRU-47/A در محل اتصال هر محفظه استفاده می‏شود.
* دو مخزن سوخت به همراه چهار موشک. این پیکربندی برای حالتی استفاده می شود که منطقه ی مورد عملیات ایمن، فضای منطقه تحت کنترل نیروهای خودی بوده و زمان بیشتری جهت پشتیبانی هوایی منطقه (CAP = Combat Air Patrol) مورد نیاز باشد. در این حالت نیز، مخازن سوخت خارجی به وسیله‏ی گیره‎ی BRU-47/A روی بدنه‏ی اصلی متصل می‏شوند، ضمن اینکه محفظه‎های خارج از بدنه‏ی اصلی هواپیما، به دو گیره‏ی پرتاب کننده‏ی موشک به نام LAU-128/A متصل می‏شوند.

همه‏ي موشكهايي كه در محفظه‏هاي خارجي نصب مي‏شوند (دو موشك در هر مكان)، اين قابليت را دارند كه با انجام تغييرات فني در داخل بدنه نصب شوند و با مهمات دروني يكپارچه شوند، اما نيروي هوايي به تواني بيش از آنچه (براي حمل مهمات) خواسته بود اعلام نياز نكرده است.

پايان كار F-15
جنگنده‏هاي F-15 انبوهي از مشكلات و نواقص (نسبت به اف22) در سيستم‏‎هاي آويونيك دارند و هنگامي كه آخرين اف22 به سال 2013 وارد خدمت مي‏‎شود، بهترين جنگنده‏ي F-15 عمري برابر 30 سال خواهد داشت. ولي انتظار مي‏رود استفاده از F-15 هاي موجود در نيروي هوايي، به دليل اقتصادي بودن، تا سال 2015 ادامه يابد ولي هيچكدام از 918 فروند جنگنده‎‏ي F-15 كه تا جولاي 1992 در ليست اموال نيروي هوايي ثبت شده بودند، به دليل غيراقتصادي بودن و افزايش هزينه‏هاي تعمير و نگهداري، پس از سال 2014، در سرويس نخواهند ماند.

سازندگان:
* Lockheed Martin Aeronautical Systems
مديريت كل پروژه، طراحي بدنه و دماغه (Fuselage)، كابين و كاناپي، ورودي‏هاي هواي موتورها، طراحي محل اتصال بالها، طراحي قسمت عقب (بالچه‏ي عقب يا پره ماهي)، فلپها، شهپرها، چرخ‏ها و سيستم ارابه‏‎ي فرود و مونتاز نهايي قطعات هواپيما.

* Lockheed Martin Tactical Aircraft Systems
طراحي قسمت مياني بدنه، مديريت طراحي محفظه‏هاي دروني حمل مهمات، طراحي سيستم «يكپارچه كننده‏‎ي ناوبري و سيستم جنگ الكترونيك» يا (INEWS)، طراحي سيستم‏هاي مخابراتي، ناوبري، شناسايي (CNI) و سيستم پشتيباني از تسليحات.
CNI = Communications, Navigation, and Identification
INEWS = Integrated Navigation and Electronic Warfare Systems

* Boeing
بالها، قسمت انتهايي بدنه (شامل طراحي قسمتهاي مورد نياز براي موتورها و اتصالات مربوطه)، سيستم رادار، آزمايش سيستم يكپارچه شده‏ي ناوبري، ساخت شبيه ساز آموزشي و مديريت پروازهاي آزمايشي.

* Pratt & Whitney
ساخت موتور F119-PW-100

* برخي پيمانكاران فرعي
Northrop Grumman و Hughes Radar Systems و Texas Instruments و Motorola
Kidde-Graviner Ltd و Allied-Signal Aerospace و Harris و Fairchild Defense
GEC Avionics و Lockheed Sanders و Kaiser Electronics و Digital Equipment Corp
Rosemount Aerospace و Curtiss-Wright Flight Systems و Dowty Decoto و EDO Corp
Lear Astronics Corp و Parker-Hannifin Corp و Simmonds Precision و Sterer Engineering
TRW و XAR و Hamilton Standard و Sanders/GE Joint Venture و Menasco Aerospace

پیشرانه
دو موتور توربوفن ساخت «پرات اند ويتني» مدل F119-PW-100 با كشش هر موتور 35000 پاوند = 15875 كيلوگرم

طول هواپيما: 08/62 فوت = 90/18 متر
ارتفاع: 67/16 فوت = 08/5 متر
فاصله دو سر بالها: 5/44 فوت = 56/13 متر
سطح بالها: 840 فوت مربع = 03/78 متر مربع
فاصله دو سر بالچه‏هاي انتهايي: 29 فوت = 84/8 متر
حداكثر سرعت: 8/1 ماخ بدون پس سوز و در پرواز سوپر كروز = 5/1 ماخ
خدمه: 1 نفر

تسليحات:
دو موشك كوتاه برد AIM-9 (سايدوايندر)
شش موشك ميان برد AIM-120C (آمرام)
يك مسلسل 20 ميلي‏متري
دو بمب 1000 پاوندي JDAM

اولين پرواز سري اصلاح شده: 7 سپتامبر 1997
شروع تحويل: سال 2002
تاريخ عملياتي شدن: سال 2004

قيمت:
قيمت نوع اوليه = 8 / 102 ميليون دلار (براي 76 فروند از كل 362 فروند)
قيمت نوع اصلاح شده بدون ابتكار كاهش هزينه = 2 / 128 ميليون دلار (براي 70 فروند از كل 368 فروند)
قيمت نوع اصلاح شده با ابتكار كاهش هزينه = 4 / 92 ميليون دلار (براي 70 فروند از كل 368 فروند)

قيمت جديد (۲۰۰۶) به دلیل کاهش سفارش نیروی هوایی: ۲۵۰ میلیون دلار

جنگندهF-15 Eagle

مقدمه

37 سال پیش جنگنده ای پا به عرصه گذاشت که تا سالها همراه با اف 14 بر دنیای جنگنده ها فرمانروایی می کرد. این جنگنده جنگنده ای جز اف 15 بود.روز ۲۷ ژوئيه سال ۱۹۷۲ بود كه اولين عقاب بال گشود و سينه آسمان را شكافت.
این جنگنده قریب به 40 سال است حتی بعد از بازنشتگی اف 14 جنگنده برتری هوایی نیروی هوایی و دریایی امریکا و دیگر کشورهای غربی و متحد امریکا است.

نيروي دريايي و هوائي امريكا ازحدود سال ۱۹۶۵ اقدام به تجديد قوا براي دهه۷۰ نموده ند.نيروي دريايي براي جانشيني فانتوم كه تنها ردگيرش بود اف-۱۴ را انتخاب كرد ولي نيروي هوايي تاكتيكي امريكا به دلائل زياد ترجيح داد اف-۱۵ را كه به نام ايگل(Eagle) بمعناي عقاب شناخته شده است براي نگهداري تفوق هوايي خود انتخاب كند.از هنگاميكه هواپيما عملا در جنگ شركت كرد يك نظريه ي بعنوان اصلي در تاكتيك جنگ ها به اثبات رسيد(هر طرفي برتري هوايي را در جبهه حفظكند ۵۰٪ پيروزي را بدست آورده)

اصولا هواپيما هاي رهگير به اين منظور و به منظور حراست از مرزها بكار ميروند.تا بحال هواپيماهاي رهگير متعددي در جهان وجود داشته است.ولي اف-15 يكي از مدرنترين و كارامد ترين هواپيماي تفوق هوائي است كه تا بحال در دنيا ساخته شده و ميتوان گفت كه شاهكار صنايع هواپيما سازي جهان است.در ابتدا مدل اف-ایکس با هدف ایجاد برتری هوایی بر دشمن طراحی گردید.طراحی جدید،مخصوص نبردهای هوایی با داشتن قدرت وتوانایی و چابکی خاصی در مقایسه با نوع طراحی شده ی روسی در نظر گرفته شده بود.نیروی هوایی ایالات متحده معتقد است که اف-15دارای خصوصیات و ابلیت های خارق العاده ای است که رد واقع ترکیبی از ویژگی هایی چون ،قدرت آتش وسامانه های پیشرفته ی الکترونیک،به وجود آورنده ی این توانمندی می باشد. 
در دهه ی 1980 جنگنده ی اف-15در اختیار خلبانان اسرائیلی قرار گرفت و در عملیاتهای گوناگون بر فراز لبنان از آن ها استفاده گردید.به طور کلی ایجاد توانمدی حملات هو به سطح ،در طراحی اصلی این هواپیما باعث افزایش تولید آن شدو در واقع اف-15 به عنوان یک جنگنده ی رهگیر توانست جایگاه واقعی خور را تثبیت نماید و در حال حاضر نیز جزو ساختار اصلی جنگنده های نیروی هوایی ایالات متحده می باشد.


به راستی F-15 چگونه جنگنده ای است
اعتقاد بر این است که طراحی اف-15 به نوعی به جریان یک نسخه برداری در یک پایگاه هوایی روسیه واقع در مسکو ارتباط دارد .در نمایشگاه هوایی برگزار شده در مسکو ، روسیه هواپیماهای خود را به نمایش گذاشته بود و در بین یک هواپیمای روسی یک هواپیمای جنگی جدید با بال های تاشونده که ناتو نام( فلاگر)را بر روی آن نهاده بود ،به چشم می خورد ودر سمتی دیگر جنگنده یمافوق صوت فاکس بت صراحی شده توسط کارخانه ی میگویان دیده می شد که مجهز به دو سکان عمودی بود ؛البته اطلاعات بعدی ثابت کرد که فلاگر همان جنگنده ی میگ-23 وفاکس بت همان جنگنده ی میگ-25 می باشدوبعدها نیز جهت تحقق یافتن اهداف حمله به مواضع زمینی با استفاده از طراحی میگ-23،«میگ-27فلاگر دی»طراحی وساخته شد.میگ-25 فاکس بت یک جنگنده ی تک سر نشین است وجهز به دو موتور توربوجت تومانسکی آر-31 ودارای سیستم پس سوز می باشد.این جنگنده همچنین مجهز به موشک های رهگیر شاامل دو فروند موشک(ای-ای-6 اکرید)بدوه که یکی مجهز به سیستم هدایت مادون قرمز ودیگری مجهز به سیستم هدایت راداری می باشد.از دیگر موشک های استفاده شده در جنگنده ی مذکور،یک فروند موشک(ای-ای-8آفید)است که به کمک رادار فایر فاکس هدایت می شوند.میگ-25 قادر است با سرعت8/2ماخ پرواز نماید وضمن پرواز تا شعاع 1610 مایلی(2580 کیلومتری) به سقف پرواز 80000پایی(24400)متری نیز دست یابد.با توجه به توانمندیهای میگ-25کارشناسان به این نتیجه رسیدند که چنگنده ی مذکور بر ضد هواپیماهای آمریکایی بی-70طراحی گردید؛اما واقعیت امر این بود که جنگنده ی فاکس بت به عنوان یک کجنگنده ی شناسایی و برتر هوایی ،شناخته شده بود.

شایان ذکر است انجام پروژه ی مذکور علاوه بر دو شرکت مکدانل و جنرال داینامیکز به شرکت های فیر چایلد ،بوئینگ ،گرومن ،لاکهید ،ووف و نورث آمریکن نیز ارائه وپیشنهاد گردید که فقط سه شرکت مکدانل ،فیر چایلد و نورث آمریکن در مرحله ی عقد قرارداد پذیرفته شدند و مراحل پیشنهاد پروژه تا ماه ژوئن 1969 به اتمام رسید و نیروی هوایی ایالات متحده از ماه جولای تا دسامبر ،ارزیابی های لازم را توسط بخش سیتم های هوانوردی خود به انجام رساند ونهایتا انتخاب شرکت مکدانل داگلاس به عنوان پیمانکار پروژه ی جدید در 23 دسامبر 1969 به طور رسمی اعلام گردید.

هواپیمایی که توسط شرکت مک دانل داگلاس طراحی شده بود، می توانست به شایستگی از عهده هر گونه جنگ هوایی برآید، خواه که این نبرد یک نبرد نزدیک یا Dog Fight یا خواه یک نبرد دور یا ماورای دید بصری یا BVR بود. شرکت مک دانل داگلاس برای طراحی اف-15، از شیوه های طراحی بال با جدید ترین متد های آیرودینامیکی بهره جست. اما با وجود این، در نخستین پروازهای این جنگنده که از 27 جولای 1972 آغاز شد، اشکالاتی همچون ناپایداری و لرزش شدید در بال ها در سرعت های نزدیک به سرعت صوت ظاهر گشت که بعداً با طراحی دوباره لبه حمله و لبه فرار بال و همچنین تغییراتی در پروفیل آن، این مشکلات نیز تا حدود زیادی برطرف گردید. اگرچه استفاده از فلز تیتانیوم که به مراتب از فولاد سبک تر و مقاوم تر است و همچنین به کاربردن دریچه های ورودی موتور متغیر، اجازه دستیابی به سرعت های بالای 2.5 ماخ را به اف-15 می داد، اما اجازه پرواز با این سرعت در حالی که هواپیما به طور کامل با تسلیحات مختلف لود شده است مشکلاتی را برای ادامه پرواز به وجود می آورد. بدین ترتیب، سرعت هواپیمای اف-15 در حالت مسلح به 1.78 ماخ محدود شده است و کامپیوتر های کنترل کننده سرعت، اجازه دستیابی به سرعت های بالاتر را به خلبان نمی دهند. طراحی هواپیمای اف-15، انقلابی در در طراحی کاکپیت هواپیماهای جنگنده نیز به شمار می آمد. این هواپیما با در اختیار گذاشتن کاکپیتی وسیع، دید بسیار عالی را برای خلبان فراهم آورده و نشان دهنده ها در بهترین وضعیت ممکن برای راحتی خلبان در جای خود قرار داده شده اند. پس از تولید 410 فروند از مدل های A و مدل آموزشی B از این هواپیمای تاکتیکی قدرتمند، مدل های C و D نیز با تغییراتی چون موتورهای نیرومندتر و رادار جدید AN/APG-70 معرفی شدند. در این میان، مدل C به محبوبترین مدل این هواپیما در بین دارندگان این جنگنده خوش ساخت تبدیل گردید. علاوه بر تغییرات مذکور، مدل C این هواپیما توانایی حمل دو مخزن سوخت اضافه در زیر هواکش موتورها را نیز دارابود که به نوبه خود، تاثیر به سزایی در افزایش برد این هواپیما در یک پرواز بدون سوخت گیری هوایی را داشتند. جالب این جاست که این هواپیما با سوخت گیری هوا به هوا می تواند مدت 15 ساعت تمام به انجام ماموریت به پردازد. اهمیت این مسئله هنگامی روشن می شود که بتوانید فشاری را که در چنین مدتی طولانی بر موتورها، سازه هواپیما و دستگاههای الکترونیکی هواپیما وارد می آید، تصور کنید. گفتنی است که اف-15، به داشتن محکم ترین بدنه جنگنده در دنیا مشهور است، چرا که بدنه ی این هواپیما در مانورهای جی شدید، می تواند تا بالای 9 جی یا 9 برابر شتاب جاذبه زمین را تحمل کند. اگر این مسئله به خوبی برایتان قابل درک نیست، باید اضافه کنیم که در این مانورها، وزن هواپیما به دلیل مقابله با شتاب جاذبه به حدود 225 تن می رسد!در سال 1975 بودكه اف-15 تمامي ركوردهاي اوجگيري و مانور را كه تا آن موقع در دست ميگ 25 بود شكست و با اين كار برتري خود را به ثبوت رسانيد.يكي از ركوردهاي اوجگيري اف-15 مي تواند در مدت 2 دقيقه (12۰ ثانيه)خود را به 60000 پا (20 كيلومتر ارتفاع)برساند.

F-15 E-Strike Eagle یا اف-15 بمب افکن 

پس از موفقیت های بزرگی که اف-15 بدست آورد، کم کم از گوشه و کنار صحبت طرحی که این جنگنده موفق را تبدیل به یک بمب افکن سبک نماید شنیده می شد. در آن زمان، تنها بمب افکن سبک نیروی هوایی یعنی هواپیمای اف-111 بازنشست شده بود و می بایست هرچه سریعتر، جای خالی این بمب افکن پر می شد. در ابتدا، نیروی هوایی مخالف تبدیل اف-15 به یک بمب افکن بود، چرا که اعتقاد بر این بود که با تبدیل این جنگنده به بمب افکن، قابلیت های رزمی آن در نبردهای هوا به هوا به شدت کاهش می یابد. اما پس از پیاده ساختن این طرح، نتیجه کاملاً برعکس از آب درآمد. بله، اف-15 پتانسیل تبدیل به یک بمب افکن موفق را در حالی که هنوز هم واقعاً یک «عقاب» بود داشت.

F-15 با چه تسلیحاتی تجهیز شده است 

هواپیمای اف-15 ایگل، همانند هواپیماهای قبلی نیروی هوایی، می تواند موشک های سایدویندر AIM-9 که یک موشک حرارت یاب است و همچنین موشک راداری اسپارو AIM-7 را حمل نماید، اما علاوه بر این موشک های همیشه در صحنه، موشک بسیار خطرناک و کشنده آمرام AIM-120 که یک موشک «شلیک کن، فراموش کن» است، می تواند روی هواپیمای اف-15 نصب شده و به راحتی سلطه آسمان پهناور را به «عقاب» واگذار نماید. چرا که حمل ترکیبی از این موشک ها به وسیله شاهین تیز پروازی چون F-15 دیگر جایی برای دیگر هواپیماها در آسمان باقی نمی گذارد. 

  


مدل های مختلف F-15 Eagle 

اولین نمونه ی هواپیمای اف-15 با نام F-15A به عنوان اولین نمونه این هواپیما به تعداد 355 فروند تولید گردید. مدل دو نفره یا مدل آموزشی این جنگنده با نام F-15B یا TF-15 به تعداد 57 فروند برای مقاصد آموزشی ساخته شد. مدل جدید این جنگنده یا سیستم های اویونیکی و موتورهای پیشرفته تر، با نام F-15C با برد بیشتر به تعداد 408 فروند توسط شرکت مکدانل داگلاس به تولید رسید. همچنین از همین مدل، مدلی آموزشی نیز با نام F-15D به تعداد 61 فروند طراحی و ساخته شد. مدل بعدی این هواپیما، مدل مشهور F-15E بود که همانطوری که گفته شد، دارای قابلیتهای چشمگیر هوا به زمین و توانایی بسیار در هدف قرار دادن اهداف زمینی بود. از هواپیمای اف-15، مدل های صادراتی نیز تولید گردید که از جمله ی آن ها می توان به اف-15 اسرائیلی، اف-15 های عربستان صعودی و اف-15 های ژاپن اشاره کرد که البته هواپیماهای ایگل ژاپن با کد J شناخته می شوند. همچنین، به تازگی، کره جنوبی نیز سفارش این هواپیما را به دولت آمریکا تسلیم کرده است که قرار است اف-15 های تحویلی به کره جنوبی، مدل K نامیده شوند. در سال های اخیر، برنامه هایی نیز برای تولید نمونه ای از اف-15 با کد PDF برای ایفای نقش هواپیمای F-22 با هزینه کمتر در نظر بود که سرانجام لغو شد.

سابقه نبردهای F-15 Eagle 

1- اسرائیل، 1979: سرنگونی پنج فروند میگ سوریه 

2- اسرائیل، 1981: حمله به راکتور هسته ای اوسیراک عراق 

3- اسرائیل، 1982: حمله به لبنان توسط اسرائیل 

4- عربستان سعودی، 1984: سرنگونی دو فروند فانتوم ایرانی به وسیله اف-15 های عربستان 

5- اسرائیل، 1985: عملیات حمله اسرائیل به تونس 

6- نیروی هوایی آمریکا، نیروی هوایی عربستان، 1991: شرکت در عملیات جنگ عراق 

7- نیروی هوایی آمریکا، 1991: عملیات Northern & Southern Watch در جنگ عراق 

8- نیروی هوایی آمریکا، 1995: عملیات در بوسنی و هرزگوین 

9- نیروی هوایی آمریکا، 1998: عملیات روباه صحرا در عراق 

10- نیروی هوایی آمریکا، 1999: عملیات در کوزوو به وسیله نیروهای متحد 

11- نیروی هوایی آمریکا، 2001: عملیات جنگ افغانستان 

12- نیروی هوایی آمریکا، 2003: عملیات آزادی عراق

هواپیمای اف-15 با آنکه بیش از 30 سال از حضورش در نیروی هوایی آمریکا و چندی از کشورهای دیگر می گذرد، اما بازهم جوان، نیرومند، سرحال و جنگنده می نماید. احتمال فراوان می رود که مدل های ابتدایی این جنگنده تا سال 2010 از خدمت بازنشسته شوند و مدل های جدیدتر نیز، پس از تکمیل حضور هواپیمای پیشرفته F-22، از خدمت نیروی هوایی ایالات متحده خارج شوند.

ساخت :McDonnell Douglas 
طول هواپیما :8/63فوت(45/19متر) 
فاصله ی بین دو نوک بال :8/42فوت(05/13متر) 
بلندی هواپیما:5/18فوت (65/5متر) 
تعداد خدمه:اف-15 ای و سی یک نفره و اف-15 بی و دی وایی دو نفره 
پیشرانه: دو موتور توربوفن اف-100ساخت پرت اندویتنی 
سقف پرواز :65000فوت(19812متر)

موشك بالستيك چيست؟

مقدمه

یكی از پشتوانه ها و تكیه گاه های نظامی كشورها در عرصه بین المللی، قدرت موشكی آنهاست. در جهان امروزی به رغم امضای پیمان نامه های متعدد كشورها و قراردادهای بین المللی كه برای كنترل تكنولوژی موشكی در سازمان ملل به امضاء می رسد، در نهایت كشوری حرف اول را می زند كه به لحاظ موشكی مجهزتر باشد.

تا قبل از جنگ جهانی دوم (بنا به مقتضیات جنگ) فقط چندین كشور كه در حال جنگ بودند ابرقدرت موشكی محسوب می شدند (مانند روسیه و آلمان). در واقع جنگ برای اینها مانند كاتالیزوری در جهت پیشرفت صنایع موشكی بود؛ همچنان قدرتمند و قدرتمندتر می شدند و این امر موجب رعب و وحشت كشورهای دیگر شد، چرا كه از همان ابتدا هم پیش بینی می شد اگر فقط چند ابرقدرت خاص، این تكنولوژی را به دست می گرفتند، دیگر پاسخ ندادن به درخواست های آنها كار مشكلی بود.

پس از فروكش كردن التهابات جنگ جهانی دوم، بسیاری از كشورها دست به كار شدند و شروع به ساخت یا حداقل خرید موشك كردند زیرا می دانستند اگر سیستم موشكی قوی داشته باشند، پشتوانه خوبی برای حفظ امنیت دارند. هرروزه انواع موشك ساخته و آماده می شد و در این میان یك فناوری، توجه همگان را بیش از دیگر شاخه ها به خود جلب كرد و آن، تكنولوژی ساخت موشك های بالستیك بود.

برد بسیار بالا و توانایی حمل مقدار زیاد مهمات، آنها را از سایر موشك ها متمایز می سازد و همین موضوع، موجب رعب و وحشت و نگرانی می شود. با اینكه یك موشك بالستیك به خودی خود یك سلاح كشتار جمعی (WMD) محسوب نمی شود، ولی می تواند مقدار زیادی از انواع سلاح های كشتار جمعی را حمل كند و به عنوان یك منبع نگرانی برای كشورها به حساب آید.

تكنولوژی موشك های بالستیك هم پس از جنگ جهانی دوم نمو پیدا كرد و از دهه 1950 ابرقدرت هایی موشكی به وجود آمدند كه تهدیدی برای كشورهای دیگر محسوب می شدند. در این عرصه، اتحاد جماهیر شوروی یك سر و گردن از رقبای خود بالاتر بود. با گذشت زمان، قدرتش بیشتر و بیشتر می شد و همواره حرف اول را در این زمینه می زد. این مسئله، كشورهای دیگر- مخصوصاً رقیب سرسختش یعنی ایالات متحده آمریكا- را آزار می داد.

تعریف موشک بالستیک؟

يك موشك بالستيك در حقيقت يك ماشين تحويل موشك- مولد، شامل سيستم  رهيابي و محفظه حمل مهمات است كه اساساً  عليه اهداف زميني و سطحي مورد استفاده قرار مي گيرد. انواع گوناگون موشك هاي بالستيك بر حسب برد، طبقه بندي مي شوند. نوع خاصي از موشك هاي بالستيك وجود دارد كه از زيردريايي ها شليك مي شود و SBLM نام دارد. در ساخت موشك هاي بالستيك، مبحث «پيشران» كه مشخص كننده برد موشك است مهمترين مسئله محسوب مي شود و پس از آن ميزان توانايي حمل مهمات كه قدرت تخريب آن را افزايش مي دهد.
موشك هاي بالستيك به موشك هايي مي گويند كه تا ارتفاع بسيار بالايي اوج مي  گيرند(كه اين قسمت راه با موتور روشن انجام مي شود) و مابقي راه را با استفاده از نيروي جاذبه زمين به سمت هدف مي روند كه مانند يك سقوط آزاد البته با هدايت صحيح است.
برخي از موشك هاي بالستيك حتي از جو زمين نيز خارج مي شوند و با استفاده از يك ماشين ورود مجدد (RV) به جو باز مي گردند كه برد بسيار بالايي دارند.

موشك هاي بالستيك از لحاظ برد به ۵ گروه زير تقسيم مي شوند:

۱- موشك جنگي كوتاه برد با ميزان برد ۱۵۰ كيلومتر
۲- موشك بالستيك كوتاه برد با ميزان برد ۱۵۰ تا ۷۹۹ كيلومتر
۳- موشك بالستيك ميان برد با ميزان برد ۸۰۰ تا ۲۳۹۹ كيلومتر
۴- موشك بالستيك دوربرد با ميزان برد ۲۴۰۰ تا ۵۴۹۹ كيلومتر
۵- موشك بالستيك قاره پيما با ميزان برد ۵۵۰۰ كيلومتر به بالا

سوخت موشکها

موشکهایی با سوخت پیشران جامد

سوختهای پیشران از یک نوع سوخت و یک اکسنده تشکیل شده‌اند. برای روشن شدن موشک ، کافی است یک جرقه کوچک سوخت پیشران آنرا آتش بزند. سوخت آتش گرفته تا آخرین قطره می‌سوزد. گازهای حاصل از سوخت پیشران را از طریق دماغه انتهایی موشک خارج می‌شوند. اولین موشکها را احتمالا در قرن یازدهم میلادی در کشور چین ساخته‌اند. آنها موشکهایی بودند که از سوخت پیشران جامد استفاده می‌کردند. سوخت موشک یک نوع باروت بود که از مخلوطی از نیترات پتاسیم ، زغال چوب و سولفور تشکیل شده بود.

موشکهایی که از سوخت پیشران جامد استفاده می کنند، اغلب به عنوان موشکهای تقویت کننده‌ای استفاده می‌شوند که نیروی اولیه موشکهای بزرگتر را تأمین می‌کنند. موشکهای بزرگتر خود از سوخت پیشران مایع استفاده می‌کنند. بزرگترین موشکهای مصرف کننده سوخت جامد با 45 متر ارتفاع جزء موشکهای تقویت کننده شاتل فضایی ایالات متحده محسوب می‌شوند. آنها حاوی 586500 کیلوگرم (2/1 میلیون پوند) سوخت پیشران هستند که بطور متوسط 13 میلیون تن (5/3 میلیون پوند نیرو) نیروی پیشران را تولید می‌کنند.

این موشکها را طوری طراحی کرده‌اند که بعد از اتمام سوخت و افتادن در دریا ، از دریا بیرون کشیده شده ، دوباره برای مأموریتهای بعدی سوختگیری می‌شوند. ساخت موشکهایی که از سوخت جامد استفاده می‌کنند چندان دشوار نیست. آنها مقدار زیادی نیروی پیشران را در یک مدت زمان کم تولید می‌کنند. تنها ایراد این نوع موشکها این است که بعد از روشن شدن به راحتی خاموش نمی شوند. به عبارت دیگر ، نمی‌توان آن را به آسانی تحت کنترل درآورد.

موشکهای با سوخت مایع

اکثر موشکهایی که از آنها در پروازهای فضایی استفاده می‌شود، از سوخت پیشران مایع بهره می برند. سوخت و اکسنده که در مخزنهای جداگانه‌ای نگهداری می‌شوند، هر دو مایع هستند. پمپهای قدرتمندی آنها را به محفظه احتراق می‌برند؛ در آنجا آنها باهم ترکیب شده ، شروع به تولید گازهای خروجی می‌کنند. گازهای مذکور نیز به نوبه خود از دماغه انتهایی موشک خارج می‌شوند. بعضی از موشکها از یک ماده قابل اشتعال سریع برای شروع احتراق استفاده می‌کنند. سوخت پیشران سایر موشکها هنگام ترکیب سوخت و اکسنده شروع به احتراق می‌کند
اما روش احتراق در اين موشكها اکسنده و سوخت باهم ترکیب می‌شوند و در محفظه احتراق شروع به سوختن می‌کنند. سپس گازهای خروجی حاصل از فرآیند احتراق از دماغه خارج و به عنوان نیروی پیشران ، موشک را به طرف جلو حرکت می‌دهند.
توجه كنيد كمتر از سوخت مايع در موشكهاي بالستيك استفاده مي شود مگر در انواع قاره پيما كه نياز به رانش بيشتري دارند و گرنه بيشترين مورد استفاده در موشكهاي فضايي است

همچنین آنها از لحاظ کاربرد به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:

موشک‌های بالستیک

موشک‌های اتمی

موشک‌های فضایی

موشک‌های ضد ماهواره

موشک‌های لیزری

موشک‌های شیمیایی، میکروبی، صوتی،...

موشک‌های جنگ شهری

موشک‌های ضدتانک

موشک‌های ضدزره

موشک‌های ضدهوایی

طرز كار وساختار يك موشك بالستيك  

براي اين قسمت من براي نمونه موشكه شهاب 3 را انتخاب كردم .موشك شهاب 3 كه يك موشك ميانبرد بحساب مي آيد و در انواع جديد آن تا 2500 كيلومتر برد دارند البته گفته مي شود قادر ايت از جو هم خارج شود در مورد سري شهاب همين قدر بگم كه شهاب 4 قادر خواهد بود از جو خارج شود يا حتي به عنوان يك موشك فضاپيما استفاده گردد بگذريم همانطور كه در تصوير مي بينيد ساختار داخلي آن بسيار شبيه موشكهاي فضاپيماست با اين تفاوت كه از موتور هاي چند گانه و مخازن جداشوند استفاده نمي كند همانطور كه ميبينيد بيشتر بدنه را مخزن سوخت تشكيل مي دهد كه خود از دوقسمت تشكيل شده قسمت سوخت اصلي و قسمت گازي كه براي اشتعال لازم است اگر دقت كنيد در نمايي كه از موتور موشك قرار داده شده مي توان دو استارتر راكتي كوچك را ديد كه موجب روشن شدن موتور اصلي مي گردند سيستم كنترلي و مكانيابي و همچنين كامپيوتر ماموريتي موشك در جلوي موشك و چسبيده به كلاهك مخروطي قرار داردكلاهك آن نيز كه نياز به شرح ندارد البته ساختار تمامي موشكهاي بالستيك مثل هم نيست اما اصول يكيست و ساختار كلي همين طور است.

 ساختمان یک موشک

 قبل از اینکه وارد بخش های دیگه بشیم لازم دونستم بطور کلی ساختمان موشکها را مورد بررسی قرار دهیم
امروزه تعداد متنوعی از موشکها موجود است و اغلب آنها اختلاف عمده‌ای باهم دارند. با این وصف ، موشکها در قسمتهای اصلی تشکیل دهنده شبیه به هم هستند. هر موشک از چهار قسمت اصلی به نام سازه (AIRFAME) ، سیستم هدایت موشک (GUIDANCE SYSTEM) ، کلاهک یا سرجنگی (WarHead) ، بخش پیشران Prou plision unit) یا موتور که نیروی لازم را برای هدایت موشک به جلو و سمت هدف تامین می‌نماید، تشکیل شده است.

اجزای اصلی موشک
بدنه موشک :
قطعات بدنه موشک شامل اسکلت که الحاق کننده یا محافظ و نگهدارنده سایر قسمتهای موشک می‌باشد و در واقع اتصال قسمتهای مختلف موشک و استواری آن در حین پرواز در هوا به این قسمت متکی است. شاسی ، خود از بخشهای دیگر به نام بدنه اصلی موشک (Missils Main Body) با بالها و بالچه‌ها تشکیل شده است. سیستم هدایت ، موشک را به سوی هدف یا محوطه آن سوق می‌دهد.

وقتی موشک به شعاع مشخصی از هدف رسید، سرجنگی که قسمت از موشک و حاوی مقدار مشخصی از مواد منفجره می‌باشد ، منفجر و باعث انهدام و صدمه زدن به هدف می‌شود. بدنه اصلی موشک معمولا به شکل لوله از جنس محکم و از فلز سبک مانند آلومینیوم با دیگر فلز است که در مقابل درجه حرارت زیاد و فشارهای بالا (که در حین پرواز در هوا به موشک وارد می‌شود.) مقاوم باشد، ساخته می‌شود.

بالها و بالکهای موشک (Wings & FINS)

بالها در اطراف و بیرون بدنه اصلی قرار گرفته‌اند و نیروی اصلی جهت پرواز در هواست تامین می‌نماید. لبه جلویی بالها به لبه مقاوم ، لبه عقبی آن به لبه فرار (Trailing EDGE) و بالای آن تیپ (TIP) گفته می‌شود
بالکها کوچکتر از بالها بوده و بطور معمول در قسمت عقب موشک قرار می‌گیرند، ولی در بعضی از موشکها در قسمت جلو بدنه طراحی شده است. هدف از به کارگیری بالک ، متعادل نگهداشتن موشک و تامین پدیداری آن (انطباق محور موشک با زاویه حرکت) ، در مسیر پرواز می‌باشد به همین علت به بالکها ، تثبیت کننده نیز اطلاق می‌شود

 سیستم هدایت و کنترل موشک (Guidance and control system)

سیستم هدایت یکی از بخشهای عمده موشک است و کار هدایت موشک از محل روانه‌ سازی و پرتاب تا بخشی از مسیر و یا هدف را به عهده دارد. بعضی از موشکها از هدایتهای مختلفی ، در قسمتهای مسیر استفاده می‌کنند. سیستمهای هدایت جهت انجام وظایف مربوط ، دارای قسمتهای زیر می‌باشد

هدایت حساسه :
این قسمت به انواع مختلف انرژی نظیر حرارت ، روشنایی ، امواج الکترومغناطیسی ، صدا و یا حرکت مکانیکی را تشخیص می‌دهند. این وسایل (حساسه‌ها) انرژی دریافتی را تجزیه و تحلیل کرده و به شکلی بکارگیری در می‌آورند و آنها را به قسمتهای مربوطه نظیر شتاب ‌سنجها به کامپیوتر ارجاع می‌دهند.

کامپیوتر :
اطلاعات را از حساسه‌ها دریافت و آنها را پردازش می‌نمایند. خروجی به نحوی است که قابل دریافت و واکنش مناسب بوسیله قسمتهای کنترل باشد. این قسمت در واقع مغز موشک تلقی می‌شود. زیرا اطلاعات لازم برای قسمتهای داخلی و سطوح کنترل از این بخش صادر می‌شود.

کلاهک یا سرجنگی:
سرجنگی که به آن کلاهک جنگی گفته می‌شود، از مهمترین بخشهای موشک بوده و هدف از طراحی موشک یا راکت ، (به عنوان تسلیحات نظامی) در واقع رساندن این قسمت به هدف و یا نزدیک آن است که با انجام عمل هدف آسیب یا منهدم می‌شود. اغلب محل قرار گرفتن این بخش جلو مورد نظر است. در صورتی که وقتی بحث کلاهک جنگی در اینگونه سلاحها باشد، محلی غیر از دماغه موشک مورد نظر است.

این بخش در موشک‌ها اکتشافی یا عملی شامل تجهیزاتی است که برای مثال به منظور جمع‌آوری اطلاعات جوی ، عکسبرداری جمع‌آوری اطلاعات علمی و سرانجام عملیاتی نظیر قرار دادن ماهواره در مدار زمین می‌باشد که به علت اهمیت این بخش شاخه علمی به نام «بالستیک انتهایی» بوجود آمده و موضع آن طراحی سرجنگی‌های مختلفی با توجه به اهداف متفاوت است.

انواع سرجنگی متعارف:
سرجنگی انفجاری
سرجنگی متلاشی یا ترکشی
سرجنگی با خرج شکل‌دار

پیشران (موتور):
موتور یکی از بخشهای عمده موشک است که نسبت به سایر قسمت‌ها هزینه و دقت زیادی صرف تکمیل آن شده است. کار این قسمت ایجاد نیروی محرکه لازم (برای اینکه موشک مسافت مشخصی را طی نماید) می‌باشد. انواع موتور موشکها با توجه به سوخت و مکانیزم طراحی و ساختشان به قسمتهای مختلف تقسیم می‌شود.

تعداد زیادی از موتورهای موشک برای تولید نیرو اکسیژن مصرف می‌کنند این اکسیژن ممکن است مستقیما از اتمسفر که پرواز می‌کنند دریافت کنند و یا از اکسیژن تحت فشار که با خود حمل می‌کنند و یا از اکسیژن مواد سوختی (سوخت جامد) دریافت می‌کنند. این عامل سبب می‌شود که موشکها در خارج از جو نیز حرکت کنند.

بررسی کوتاهی از موتور موشک:

دامنه استفاده از راکت‌ها فقط به ارتش و جنگ ختم نمی‌شود، بلکه از آن برای ارسال ماهواره یا سفینه‌های فضانورد و مکتشف نیز استفاده می‌گردد. اولین مورد استفاده نظامی از موشک یا به اصطلاح دیگر راکت مربوط به قرن سیزدهم و در چین بوده است. در این هنگام چینی‌ها از سلاحهائی به نام « تیرهای آتش » برای محاصره و سقوط « قلعه کیفینگ » استفاده کردند. این تیرها در حقیقت راکت‌های سوخت جامد (باروت تفنگ) بودند. ایده طرح و ساخت راکت‌ها از آن زمان به بعد مورد توجه قرار گرفت. بطوری که امروزه راکت‌های سوخت مایع نیز ساخته شده و تکامل بسیاری یافته‌اند.

تاریخ تحولات ورشد موتور موشکها:
در سال 1285 راکت‌ها در « کولوگن » اروپا مورد استفاده قرار گرفتند و از آن تاریخ تا به حال به عنوان یک اسلحه مورد توجه می‌باشند. از میان جنگهای معروفی که در آنها از راکت به عنوان اسلحه استفاده شد، می‌توان جنگهای « سرنیگاپاتا » در هند و در سالهای 1722 و 1799 جنگهای « بولوگن » ، در سال 1806 جنگ « دانزیگ » و جنگ « کپنهاگ » در 1807 و همچنین حمله انگلیس در « فورت مک هنری » را نام برد.

در طی جنگ جهانی دوم ، چند کشور از جمله ایالات متحده آمریکا با موفقیت از مقرهای پرتاپ چند موشکه استفاده کردند. راکت‌هائی که در جنگ « استالینگراد » توسط شوروی بکار گرفته شدند، در طی جنگ دوم جهانی توسط آمریکا در اختیار شوروی قرار گرفته بودند. راکت‌های سوخت مایع در ایالات متحده توسط پروفسور « رابرت راچ گادارد » ساخته شده و تکامل یافتند. گادارد چندین سال سعی کرد تا ایده‌های خود را به دولت امریکا قبولاند و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کرد. گادارد با همکاری « چارلز لیندبرگ » بالاخره توانستند تعدادی راکت سوخت مایع که با بنزین و اکسیژن مایع تغذیه می‌شدند را ساخته و با موفقیت به پرواز در آورند.

تقریبا در همین زمان چند دانشمند آلمانی به رهبری « هرمان اوبرت » بر روی موتورهای سوخت مایع کار می‌کردند. این گروه توسط « ورنهر ون براوف » که بعدها اسیر شده و به امریکا منتقل شد، کمک می‌شدند. ون براون بعدها در امریکا رهبری دانشمندان امریکایی را که بر روی پروژه راکت سوخت مایع کار می‌کردند، بر عهده گرفت. در پایان جنگ جهانی دوم موشک‌های وی _ 2 که توسط براون در آلمان طراحی شده بود، به سمت انگلستان پرتاپ شده و قدرت و کفایت خود را به اثبان رساندند. امروزه انواع مختلف راکت‌ها برای مقاصد گوناگون ساخته و بکار گرفته شده‌اند.

موتور راکت با سوخت مایع:
یک موتور موشک که با سوخت مایع کار می‌کند، شامل تزریق کننده ، اتاقک احتراق ، گلوگاه و شیپور می‌باشد. بخش پشتی اتاقک انفجار یا احتراق که محل تزریق سوخت است را اینجکتور یا تزریق کننده می‌نامند. لایه داخلی اتاقک احتراق دارای جداری تو خالی است که گاز خنک کننده‌ای در آن جریان دارد. شیپور در قسمت عقب دارای شکلی همگرا بوده و ایجاد گلو می‌کند و در قسمت جلو شکلی واگرا داشته و تولید دهانه بزرگ خروجی را می‌نماید. در پشت شیپور اتاقک احتراق قرار دارد. معمول‌ترین طرح شیپور ، شیپور دلاوال نام دارد. این نام از اسم دکتر « گوستاو پاتریک دلاواو » یک مهندس سوئدی بود، گرفته شده است.

پمپ مواد سوختی :
معمولا پمپ مواد سوختی در هر موتور موشک شامل یک توربین گازی است که دو پمپ سانتریفوژی (گریز از مرکز) که بر روی شافت (محور) همان توربین سوار است را می‌گرداند. جنس توربین گازی و لوله سفید آن از آلیاژ نیکل است که در مقابل حرارت زیاد مقاوم می‌باشد. بدنه پمپ مواد سوختی و پروانه‌های آنها از آلیاژ آلومینیوم ساخته می‌شود تا از وزن آنها کاسته شود. ژنراتور گاز توربو پمپ شبیه به اتاقک احتراق موتور راکت است. سوخت ژنراتور گاز معمولا از منبع اصلی سوخت موشک تامین می‌شود.

سیستم اشتعال در موتورهای سوخت مایع موشک:
سیستم اشتعال در راکت‌های سوخت مایع می‌تواند یک سیستم جرقه زنی الکتریکی یا یک سیستم هیپرگولیک باشد. در سیستم الکتریکی ، سوخت و اکسید کننده به صورت پودر به اتاقک احتراق تزریق شده و پس از مخلوط شدن توسط جرقه‌های الکتریکی مشتعل می‌شوند.

اینجکتورها :
اینجکتورها در شکلهای مختلف طراحی شده و ساخته می‌شوند. در همه اینجکتورها سوخت و اکسید کننده به هنگام خروج به خوبی و بطور کامل با هم مخلوط می‌شوند. در بعضی از اینجکتورها سوخت و اکسید کننده پس از ورود به اتاقک با هم مخلوط می‌شوند. در این روش ذرات کوچکتر که همان گازهای حاصل از احتراق باشند، تولید می‌شوند. در روش دیگر ، سوخت و مایع اکسید کننده بر روی صفحاتی که در مقابل اینجکتور تعبیه شده‌اند، پاشیده می‌شوند. در این عمل سوخت و ماده اکسید کننده با هم مخلوط شده و مشتعل می‌شوند.

مواد سوختی مایع :
مواد سوختی به مجموعه سوخت و ماده اکسید کننده اطلاق می‌شود. برای موتورهای موشک سوخت مایع انواع بسیاری سوخت و اکسید کننده وجود دارد، اما باید توجه داشت که خصوصیات این مواد با هم متفاوتند. از مواد اکسید کننده می‌توان اکسیژن مایع ، فلورین ، پراکسید هیدروژن ، اسید نیتریک سفید دود کننده و کلرین را نام برد. بعضی از ترکیبات سوختی بسیار آتش‌زا هستند. برای مثال اکسید کننده فلورین در ترکیب با آمونیاک ترکیب بسیار قابل احتراقی را تولید می‌کند.

کار با مواد سوختی مایع:
تکنسین یا تعمیرکار موشک که مسئول مواد سوختی راکت است، باید بطور کامل با تکنیکهای این موضوع آشنا باشد. وی ابتدا باید با طبیعت این مواد آشنا بوده و ترکیبات و خصوصیات هر کدام را بداند. برای مثال اکسیژن مایع همیشه در دمای کم نگهداری می‌شود و در صورت تماس با ترکیبات آلی و بافتهای زنده بلافاصله آنها را منجمد می‌کند و به همین دلیل هرگز نباید اکسژن مایع با پوست تماس پیدا کند، زیرا در اثر تبخیر شدید و گرفتن مقدار زیادی از دمای پوست باعث صدمه زدن به آن می‌شود.

کاربرد موتورهای راکت:
موتورهای راکت در موشک‌های نظامی مانند موشک‌های هوا به هوا (ای ای ام) ، زمین به هوا (اس ای ام) ، هوا به زمین (ای اس ام) ، زمین به زمین (اس اس ام) و غیره استفاده می‌شود. موتورهای راکت که در موشکهای رزمی بکار می‌رود هم از نوع سوخت مایع و هم از نوع سوخت جامد می‌باشد. قدرت این موتورها بین چند صد تا چند میلیون پوند متغیر است.